HỒI KÝ ĐẠI HỌC MÁU CỦA HÀ THÚC SINH - KỲ 4

1      2      3      4      5      6      7      8      9       10      11      12      13      14

CHƯƠNG MƯỜI SÁU

Trong khi bệnh ghẻ vô phương cứu chữa thì đợt học tập chính trị đã đến. Cả trại bùng lên một khí thế khác thường. Hy vọng được thả lại thắp lên trong những trái tim u ám mệt mỏi.

Để đón tiếp đợt học chính trị, ban chỉ huy trại bắt tù thực hiện thêm rất nhiều khẩu hiệu mới để treo từ phòng ngủ lên đến hội trường: Chính Sách Khoan Hồng Của Đảng Trước Sau Như Một. Học Tập Cải Tạo Là Con Đường Duy Nhất Để Trở Thành Người Công Dân Lương Thiện. Học Tập Nghiêm Túc, Đi Sát Đi Sâu, Đào Sâu Suy Nghĩ, Thảo Luận Đúng Ý...

Sửa soạn cho phần tinh thần để bước vào học tập là món ăn khẩu hiệu. Sửa soạn cho phần thể chất để bước vào học tập là tù phải... thể dục mỗi sáng. Chiến dịch phải dậy tập thể dục đồng loạt áp dụng cho tất cả các trại thuộc Trảng Lớn bắt đầu từ dịp này. Thể dục là tốt. Nhưng nó chẳng tốt chút nào cho những tên tù đói ăn, người ngợm chân tay đâu cũng có ghẻ mủ... Thế nhưng súng vệ binh và mồn quản giáo không cho phép bất cứ tên tù nào vi phạm lời Bác dạy: Muốn có một thể lực tốt để phục vụ tốt thì phải thể dục mỗi ngày...

Một buổi chiều đầu tháng 12 bỗng dưng hậu cần các khối được lệnh lên hậu cần trại lãnh đồ bồi dưỡng đột xuất. Cả trại reo mừng như được giải phóng! Đây là lần thứ hai sau 6 tháng chui đầu vào trại cải tạo, tù được phát tiếp phẩm. Cũng như lần trước, tí đường; đặc biệt lần này được thêm tí bột giặt Viso.

Theo khối trưởng cho biết trại phát tiếp phẩm lần này để cải tạo viên thêm hồ hởi phấn khởi bước vào học tập chính trị.

Và đợt học tập chính trị thực sự bắt đầu 2 ngày sau đó.

Vào chiều trước ngày khởi sự học tập tù được nghỉ lao động để sắp sẵn giấy bút và lên tinh thần. Các tổ trực được lệnh phải nấu cơm từ 3 giờ sáng. Mọi công tác vệ sinh trại, vệ sinh cá nhân phải thực hiện xong trước 6 giờ sáng. Tất cả các cải tạo viên phải mặc lên người bộ quần áo nào tương đối còn sạch sẽ và lành lặn nhất của mình. Đúng 7 giờ phải tập họp trước khối để khối trưởng hướng dẫn lên vị trí đã được quy định trước ở hội trường.

Vĩnh đi theo khối 2 và vào hội trường ngồi đúng vị trí của tổ A.3. Anh ngồi nhìn ra khung cửa chính của hội trường. Một đoàn người xếp hàng dài tít vẫn tiếp tục nối đuôi nhau bước vào cửa hội trường như một đoàn tế thần lặng lẽ bước vào miệng một con quái vật. Và ta đã nằm trong lòng con quái vật! Thốt nhiên Vĩnh chua chát tự nghĩ.

Phải cả nửa tiếng sau đó hội trường mới ổn định. Rồi thì bọn đười ươi từ ngoài cũng kéo nhau vào và lũ lượt bò lên sân khấu. Một tên cán bộ trực điều khiển buổi học tập hôm nay đã đứng trước máy vi âm, một hệ thống máy mới được thiết lập bằng một đường dây điện đặc biệt kéo từ trung đoàn xuống. Với bộ quân phục xốc xếch và nhầu nát trông thiếu tề chỉnh hơn cả một anh phu khuân vác, tên điều khiển mang bộ mặt xương xẩu xanh mét của một kẻ có bệnh thủ dâm nhiều năm. Bộ răng cáu bẩn vì bựa cơm và vàng đen lẫn lộn bởi khói thuốc lào, nhô ra khỏi cặp môi thâm dầy lúc nào cũng mím lại một cách căm hờn, trông như những cái tay chèo thò ra bên hông của một chiến thuyền La Mã cổ thời...

Phía sau lưng hắn là hai dãy ghế băng dài kê đều đặn như những hàng ghế trong nhà thờ. Nơi đó dành cho thủ trưởng, thủ phó, chính trị viên, các sỹ quan và quản giáo các khối ngồi. Trông kiểu cách lũ cán bộ Cộng sản ngồi trước "quần chúng" mới đẹp đẽ làm sao! Nhìn chúng đứng, chúng ngồi đã đánh giá ngay được trình độ của cả chế độ. Thôi thì kẻ ngồi xổm trên ghế trông như một con chó đá tiền rưỡi, kể thì thiếu điều bổ nhoài trên mặt bàn, kẻ thì ngồi xoay hẳn mặt sang phía cánh gà trò chuyện riêng tư. Trông chúng đúng là một lũ khỉ vô giáo dục, đang cùng nhau chơi một tấu khúc mà sự hòa âm lỗ chỗ, lợn cợn như một bát khoai ngô độn.

Tên cán bộ điều khiển chương trình đã cất tiếng. Giọng đã ngọng lại được phát qua một hệ thống loa chế tạo tại nước anh em Trung quốc vĩ đại mới là khó nghe.

- Hôm nay Cách mạng tạo điều kiện cho các anh bước vào học tập 6 bài. Học chính trị là biểu hiện trái đã chín tới thời kỳ hái. Nó đánh dấu một khâu cực kỳ quan trọng trong việc các anh sẽ được xét cho về đoàn tụ gia đình. Nhưng tôi báo trước, tiến bộ trong lao động dễ, tiến bộ trong học tập chính trị không dễ. Thế nên, quán triệt sơ bộ với các anh để các anh sửa soạn tinh thần bước vào học tập với khí thế bão nổi. Tôi cũng thay mặt trên cho các anh biết đợt học tập này sẽ có thể kéo dài cả nửa tháng tới 3 tuần. Chi tiết chút nữa giáo viên lên lớp sẽ thông báo. Tranh thủ thời gian chờ đợi này tôi truyền đạt các anh vài vấn đề.

Nói tới đây tên cán bộ chỉ đại vào một góc hội trường. Này, các anh thuộc bộ phận anh nuôi đã dứt điểm công tác cơm nước cho tập thể chưa đấy? Tay đại diện liên khối đứng ngay chân sân khấu ngước mắt lên báo cáo gì đó với tên cán bộ. Hắn gật gù rồi nói khơi khơi. Cũng tốt! Nhưng lần sau lên lớp các bộ phận anh nuôi nhớ thức sớm hơn để phục vụ tập thể cho tốt, giải phóng bếp núc cho nhanh cho kịp giờ quy định nghe chửa? Nói đoạn hắn lục lạo trên mặt bục thuyết trình một lúc. Sau cùng hắn cầm lên một tờ báo đã nhầu nát, nói. Thế này nhá, trong những lần lên lớp trước đây để hướng dẫn các anh trong tự khai, trong sinh hoạt, trong lao động, trong đấu tranh sai trái để khắc phục những khuyết điểm tồn tại vân vân và vân vân, ban chỉ huy trại ghi nhận tuyệt đại đa số các anh đã chấp hành rất tốt. Tuy nhiên còn một số ít, hắn ngẫm nghĩ một chút. Nhưng cũng không phải là ít lắm đâu đấy nhé, rằng thì là chưa chấp hành được tốt. Lần lên lớp hôm nay rõ là quan trọng. Vậy tờ báo đây, có đăng đủ 11 điều pháp lệnh của chính phủ Lâm Thời Cộng Hòa Miền Nam Việt Nam quy định về nghĩa vụ và quyền lợi cho những sỹ quan và viên chức chính quyền ngụy có ý thức tốt, đã đi đăng ký trình diện học tập cải tạo. Hôm nay tôi cho đọc lại để các anh quán triệt hơn nữa chính sách khoan hồng nhân đạo của Đảng ta, của Cách mạng ta, của chính phủ ta.

Nói xong hắn giơ tờ báo lên khoảng không trước mặt, rồi chỉ đại xuống đám người ngồi gần nhất, hỏi. Này, anh nào đọc được chữ in?

Không hiểu lúc ấy máy vi âm bị trục trặc hay vì chưa ai hiểu rõ câu hỏi của tên cán bộ mà không có ai trả lời. Tên cán bộ thấy vậy chỉ một toán khác. Này, mấy anh đó, anh nào đọc được chữ in?

Bây giờ thì mọi người đã hiểu ra câu hỏi. Không ai trả lời mà chỉ có những tiếng xì xầm đầy kinh ngạc. Thấy hiện tượng xì xầm trước câu hỏi của mình, tên Việt cộng nói như trách móc. Đọc bản tự khai của các anh, từ anh già đến anh trẻ, anh nào cũng khai văn hóa tú tài cử nhân, thậm chí có cả những anh tiến sỹ nữa; thế mà không ai đọc được chữ in hay sao? Chả lẽ miền Nam chúng nó chỉ dạy các anh đọc và viết chữ thường?

-.....!

- Anh đại diện đâu?

Tên cán bộ thốt nhiên quay sang chiếu cố Nguyễn Văn Lượm, tay liên khối trưởng có phong thái nhiều khi nô lệ và hèn hạ ra mặt.

- Dạ tôi đây!

- Anh có đọc được chữ in không?

Tay Lượm ngẩn ngơ cả người vì thấy tên Việt cộng đánh giá mình quá tệ. Sau cùng, để phù hợp với thái độ chung của anh em, hắn trả lời một câu rất nôm na kiểu Việt cộng nghe cũng tạm.

- Báo cáo anh tôi đọc cũng được, nhưng lâu lắm không đọc cũng có quên đi ít nhiều, sợ không đạt yêu cầu.

Tên cán bộ không hiểu thâm ý của câu trả lời, hắn vui ra mặt.

- Có gì mà sợ không đạt yêu cầu. Cái đó là tình trạng chung. Chúng tôi cũng vậy thôi. Nói tới đây hắn chìa tờ báo cho tay đại diện liên khối. Đây, anh cố khắc phục đọc 11 điều pháp lệnh của chính phủ Lâm Thời cho anh em cùng nghe. Đọc sao cho lớn, cho rõ; đọc sao cho chữ không để sót, nghĩa là không để lọt. Anh nghe rõ chưa?

Tay Lượm chẳng dạ mà cũng chẳng vâng. Hắn cầm lấy tờ báo, tìm qua tìm lại rồi dõi mắt vào một cột báo bắt đầu đọc...

Vĩnh không ngồi nghe tay liên khối trưởng đọc báo. Anh ngó lũ đười ươi ngồi trên sân khấu và nghĩ ngợi.

Sáu tháng qua bọn cán binh Cộng sản đã đối xử với bạn anh bằng thái độ nào? Rõ ràng một thái độ đầy tự tôn mặc cảm. Chúng xuất hiện trước bọn anh nhiều lúc vượt quá bộ mặt của một cai tù, mà với bộ mặt, với thái độ, với cách cư xử gần như của những người khai sáng. Lắm khi Vĩnh có cảm giác bên canh sự căm thù, còn một cái gì khác hơn thế. Hay là trong bộ óc cuồng tín của chúng, chúng đang thật sự tin rằng được nhận lãnh một vinh dự mà Đảng và chính phủ trao phó cho, ấy là làm thầy, làm kẻ phục sinh những đối tượng ngu dốt, những con quỷ không tim, những kẻ đại gian đại ác, những kẻ bán nước hại dân...?

Với sự quan sát của Vĩnh, Vĩnh có thể khẳng định rằng chúng đã mang cái mặc cảm tự tôn ấy. Từ thằng lính lên đến thằng tướng, do kết quả của một quá trình tuyên truyền xuyên tạc, dựng đứng và nhồi sọ, chúng tin rằng chúng có đủ trình độ, đủ tư cách, đủ bản lãnh để làm thầy lũ "ngụy". Thật là mỉa mai cho những con ếch ngồi đáy giếng! Chúng đã và đang phình bụng lấy hơi để rao giảng cho con người sống trên mặt đất về hình dạng của bầu trời. Trong khi ấy chúng biết được gì về bầu trời? Có chăng bầu trời của chúng là cái chủ nghĩa vay mượn, được chỉ đạo (một cách lệch lạc!) bằng kinh thánh Mác-Lê với giáo chủ là lãnh tụ và kinh đô giáo hội là Mát-Cơ-Va. Bầu trời ấy không có tinh tú. Bầu trời ấy chỉ có bóng đêm với những săn đuổi mơ hồ... Bầu trời của bọn cán binh đang ngồi trước mặt Vĩnh là bầu trời ấy. Tất cả những kiến thức về sự tiến hóa của con người, ngoài súng đạn, bên ngoài bầu trời nhỏ hẹp của chúng, chúng hoàn toàn không biết một mảy may. Thắng bại là lẽ thường tình. Nhưng sống một kiếp người và trải một thời chiến binh, khi biết mình bại về tay một thứ kẻ thù không xứng đáng, người ta chết chắc khó nhắm mắt!

Sau 30 tháng Tư, lấy con người làm căn bản, người miền Nam có đầy đủ yếu tố để khẳng định rằng họ đã thua về tay một đối phương hoàn toàn không xứng đáng. Người Mỹ bỏ miền Nam, để mặc miền Nam một thân một mình chống lại toàn bộ hệ thống Cộng sản quốc tế, đã không phải chỉ giết người quốc gia một lần, mà họ đã giết người Việt Nam quốc gia một ngàn lần vì cái tủi nhục chua xót này. Vĩnh chợt thấy đau nhói nơi tim. Chao ôi, ta đã lọt vào tay chúng, biết làm sao đây!?

- Tất cả đứng dậy!

Một tiếng hô thật to đồng loạt vang ra từ các loa gắn trong hội trường. Bọn tù bật dậy. Một vài giây ngỡ ngàng qua đi. Mọi người bắt đầu dồn ánh mắt nhìn ra cửa chính của hội trường. Một cán bộ Cộng sản mang quân hàm đại úy đang được hai tên thủ trưởng và chính trị viên tiểu đoàn hộ tống bước vào. Vĩnh ngó tên đại úy để đánh giá. Cũng một ruộc như nhau! Tóc hớt cao, mặt mày hốc hác, quần áo lùng thùng, đầu lúc nào cũng xùm xụp cái nón cối, đôi dép râu càng làm tăng thêm vẻ lè phè vốn đã rất lè phè nơi tác phong quân nhân của bọn cán binh Cộng sản.

Vừa tiến dọc theo con đường giữa của hội trường để đi dần về phía sân khấu, tên giáo viên vừa giơ bàn tay vẫy vẫy chào đám tù như một lãnh tụ to đi kinh lý. Sau cùng cả ba thằng đồng bò lên sân khấu. Tên thủ trưởng về chỗ ngồi. Tên đại úy giáo viên và tên thượng úy chính trị viên bước tới bục thuyết trình. Tên chính trị viên nhìn quanh một vòng rồi tằng hắng lấy giọng.

- Hôm nay thay mặt tiểu đoàn, hắn nói. Tôi chào mừng các anh đã khắc phục khó khăn, tham gia đông đủ buổi khai mạc đợt học tập chính trị lần này. Tôi cũng thay mặt khung, thay mặt các cải tạo viên trại L4T3 nhiệt liệt chào mừng đồng chí giáo viên từ Sư xuống lên lớp cho trại ta trong lần học tập kỳ này. Tôi trân trọng giới thiệu với toàn hội trường. Nói tới đây tên chính trị viên quay sang người đứng bên cạnh, tiếp. Đây là đồng chí đại úy Lê Thành Ứng. Đồng chí Ứng mới từ Sư xuống để đảm trách 6 bài trong đợt học tập sơ bộ kỳ này.Trước khi đi vào học tập, tôi nhắc sơ qua mục đích yêu cầu của Cách mạng để các anh quán triệt hơn. Một là, các anh phải chấp hành tốt, nghiêm chỉnh và thành khẩn các nội quy quy định về việc học tập. Hai là, các anh phải cảnh giác cao độ và báo cáo kịp thời bọn CIA do Mỹ ngụy gài lại nhằm phá hoại công cuộc cải tạo của Đảng ta. Ba là, các anh phải chấp hành đúng mọi chỉ thị và giáo dục của đồng chí giáo viên.

Như để đỡ mất thì giờ, tên chính trị viên chỉ vắn tắt chừng nấy rồi quay sang hội ý gì đó với tên giáo viên rồi mới quay trở về chỗ. Tên giáo viên bước tới trước máy vi âm. Khẽ xắn hai tay áo. Hắn bắt đầu nói với cái giọng ồ ề miền biển của hắn.

- Nhân ranh ráo viên Trên chỉ thị xuống ráo rục các anh 6 bài trong đợt học tập sơ bộ... Sau những lời phi lộ xa gần, tên giáo viên đã bước tới trước tấm bảng đen kê xeo xéo ngay bên cánh trái bục thuyết trình. Hắn cầm lên cục phấn và viết trên bảng chương trình các bài bản mà tù sẽ phải học liên tiếp trong nửa tháng. Với nét chữ vừa nguệch ngoạc vừa to như con gà mái mệ của một trình độ học vấn có chấm rộng rãi lắm cũng chỉ tới lớp Năm, hắn vẽ rắn vẽ rít trên bảng:

Mục đích: Quán triệt các anh về hai kẻ thù gian ác của nhân dân ta và nhân dân thế giới là Đế Quốc Mỹ và bọn tay sai ngụy quân ngụy quyền.

Yêu cầu: Các học viên tập trung tư tưởng theo dõi sát đề tài, ghi chép đầy đủ để về đào sâu suy nghĩ và thảo luận hăng say.

Dưới phần mục đích và yêu cầu là cái tít của bài đầu tiên: Đế Quốc Mỹ Là Kẻ Thù Của Nhân Dân Ta Và Nhân Dân Tiến Bộ Trên Toàn Thế Giới.

Viết xong mấy hàng chữ trên tên giảng viên trở lại bục thuyết trình. Hắn sửa lại máy vi âm cho ngay ngắn, nhấp một tí nước để sẵn rồi khàn khàn cất giọng. Để tranh thủ thì giờ buổi lên lớp, tôi sẽ dẫn các anh đi từng bước vào đề tài chính sáng nay: Đế quốc Mỹ là kẻ thù của nhân dân ta và nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới.

Tất cả các anh ngồi đây, dù ngụy quân hay ngụy quyền, điều trước mắt phải khẳng định là các anh đều có một dĩ vãng cực kỳ gian ác, có tội với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân. Tuy nhiên, với tính ưu việt, tính khoa học của Đảng ta, Cách mạng đã phân tích sâu sắc vấn đề để khẳng định thêm rằng, dù các anh tội nhiều hay tội ít, trực tiếp hay gián tiếp, thì các anh cũng chỉ là một thứ nạn nhân của thời đại. Nói thẳng ra là nạn nhân của một tập đoàn tư bản khát máu, nạn nhân của Đế quốc Mỹ, tên sen đầm quốc tế, kẻ luôn luôn gây ra và nuôi dưỡng mọi cuộc chiến tranh lớn nhỏ trên toàn thế giới ngày nay.

Thao thao bất tuyệt một hồi, tên giảng viên quay lại bảng đen, đập đập một ngón tay vào ba chữ Đế quốc Mỹ, tiếp. Tại sao gọi là Đế quốc Mỹ? Bản chất Đế quốc Mỹ là gì? Nhân dân ta, nhân dân tiến bộ trên thế giới căm thù Đế quốc Mỹ đến độ nào? Đây là một vấn đề to lớn của loài người tiến bộ trên thế giới. Để hiểu được tường tận bộ mặt tàn bạo của Đế quốc Mỹ, ta phải đào sâu vào hai cái khâu bản chất và hiện tượng. Ta không được lầm lẫn bản chất và hiện tượng. Sự lầm lẫn sẽ đưa ta đến những hành động vô cùng tai hại, như chính các anh đã một lần lầm lẫn để đưa đến những hành động bán nước, hại dân, đi ngược lại truyền thống đấu tranh bất khuất anh hùng của dân tộc, cam tâm đi làm tay sai cho giặc, tự biến mình thành một cái máy giết người, hiếp dâm, cướp của, và tối hậu là thực hiện đường lối của Mỹ xâm lược nước ta, biến nước ta thành một bang chư hầu cho Đế quốc Mỹ.

Vậy bản chất của Đế quốc Mỹ là gì? Đó là bản chất của một con đỉa hai vòi. Một vòi nó hút máu mủ của nhân dân trong nước, còn vòi kia nó vươn sang các nước khác để tìm cách hút máu của nhân dân các nước này bằng phương tiện bán súng đạn tạo những cuộc chiến tranh diệt chủng. Các anh ngồi đây dù muốn dù không, Cách mạng cũng phải đánh giá rằng các anh đã nhiễm độc trầm trọng tư tưởng nể Mỹ phục Mỹ. Để rửa sạch được tư tưởng này, Đảng đã sáng tạo ra chính sách cải tạo tư tưởng, một chính sách cực kỳ khoan hồng nhân đạo, đúng với truyền thống anh hùng và sáng suốt của cha ông, chỉ đánh người chạy đi không bao giờ đánh người chạy lại. Chính sách cải tạo của Đảng ta cấp thiết là một chính sách cải tạo toàn diện và lâu dài trên toàn miền Nam. Nó không thể thực hiện một sớm một chiều mà thay đổi được bầu không khí nhiễm độc nơi đây. Thế nên, bước đầu cải tạo Đảng đã sáng suốt đưa ta tới bài học đầu tiên phơi bầy bản chất tàn bạo của Đế quốc Mỹ. Bài học này sẽ lô-rích móc xích với những bài học kế tiếp, giúp các anh hiểu rõ đâu là bạn, đâu là thù; từ đó, các anh sẽ phấn chấn trong học tập, trong xét mình về cái dĩ vãng tội lỗi đã phạm mà tích cực phấn đấu trở nên người công dân lương thiện của một nước Việt Nam anh hùng, độc lập, tự do, ấm no, hạnh phúc và nhất là đã lập được chiến thắng vẻ vang vô tiền khoáng hậu trong lịch sử: đánh tan hai thế lực xâm lược mạnh nhất hoàn cầu của thời đại là chủ nghĩa thực dân cũ của Pháp và chủ nghĩa thực dân mới của Mỹ!

Tự dưng trên sân khấu vang lên những tiếng lộp độp vỗ tay. Bên dưới tù chưa hiểu ra chuyện gì thì tên chính trị viên đã vội đứng lên, ra dấu bảo mọi người bên dưới vỗ tay hùa theo hắn.

Thật là trơ trẽn, Vĩnh nghĩ bụng. Bố đánh rắm con khen thơm!

Tuy nhiên bên dưới, để đáp ứng cho nhu cầu thời đại mới, thời đại Hồ Chí Minh, cũng có nghĩa là thời đại vỗ tay; một vài tiếng vỗ lộp độp cũng nổi lên phụ họa một cách buồn thảm với tiếng vỗ tay cò mồi của tên chính trị viên. Qua cơn vỗ tay lộp độp, người ngồi gần sân khấu có thể nghe thấy tiếng lẩm bẩm chửi thề của thằng chính trị viên: Mả cha mấy thằng ngụy này! Còn phải giáo dục nhiều về công tác vỗ tay. Chúng vỗ tay gì mà bôi bác, thiếu khí thế cứ như là... chó đánh rắm!

Dù sao vài tiếng vỗ tay gượng gạo cũng làm cho tên giáo viên lên tinh thần. Hắn bắt đầu chửi Mỹ thậm tệ... Là một tên sen đầm quốc tế, Mỹ đã can thiệp vào hầu hết nội bộ các quốc gia tiến bộ trên thế giới. Nó đã gầy dựng và nuôi dưỡng không biết bao nhiêu chế độ chư hầu tay sai bán nước, mà các anh là một điển hình. Nhưng, các anh thấy đấy. Cuối cùng chính nghĩa luôn luôn đại thắng. Đất nước ta như thế nào? Đất không rộng, người không đông, không hề ân oán gì với Đế quốc Mỹ; thế tại sao nó lại đi xâm lược và ra tay tàn sát nhân dân ta? Đã trút xuống hai miền Nam Bắc một số lượng bom đạn nhiều gấp hai lần từng được xử dụng trong trận thế giới chiến tranh lần thứ hai? Đặt câu hỏi ấy để ta tìm cho ra nguyên nhân. Và một khi đã tìm ra nguyên nhân rồi, ta sẽ giải quyết được vấn đề nhanh chóng. Đảng đã tìm ra nguyên nhân tại sao Đế quốc Mỹ xâm lược nước ta nên Đảng đã chiến thắng...

Cò mồi lại vỗ tay, lại lác đác vài tiếng vỗ góp!

Và giáo viên lại tiếp: Đế quốc Mỹ đặt căn bản trên lợi nhuận.Chúng, đồng lúc, dám tung ra những số tiền khổng lồ để gầy dựng và nuôi dưỡng những chế độ tay sai với những tên đầu sỏ có nợ máu với nhân dân, hưởng độc quyền đặc lợi Mỹ ban cho để tích cực thi hành đường lối thực dân mới của Mỹ. Thằng Tưởng Giới Thạch, thằng Ngô Đình Diệm, thằng Lý Thừa Văn, thằng Nguyễn Văn Thiệu, thằng Lon Nol, thằng Phác Chung Hy, thằng Trần Văn Hương, thằng Dương Văn Minh vân vân và vân vân đều thuộc cái hạng này! Các anh tự hỏi coi, với số lượng trên dưới năm vạn tiền ngụy trước đây mà một tổng thống ngụy được lĩnh hàng tháng, nếu không hưởng đặc quyền đặc lợi của Mỹ, nếu không được chủ Mỹ cho phép ra tay bóc lột nhân dân, bóc lột giai cấp lao động thì lấy tiền đâu mà chúng nó có dinh thự hàng chục, có vợ hàng trăm và con cái hàng ngàn!?

Nói tới đây tên giáo viên đảo đôi mắt trắng dã qua suốt hội trường. Hai bên mép nước bọt sủi trắng như ngựa chạy đường dài há to, để lộ hai hàm răng cải mả trông phát sốt rét. Hắn trở lại vấn đề. Rồi đây trong những bài học tới, các anh phải thảo luận, phải phát biểu, phải vân vân và vân vân để đào sâu hơn nữa vào bản chất của bọn tay sai đầu sỏ bán nước Diệm Thiệu Kỳ Khiêm Viên Huyền Minh Mẫu... Bây giờ tôi trở lại đề tài chính với các anh là Đế quốc Mỹ. Vậy chính sách của Đế quốc Mỹ được dùng để xâm lược đất nước ta là chính sách nào? Ở đây các anh phải ghi nhận một điều: Đế quốc Mỹ sinh sau đẻ muộn, do đó, chúng đã rút tỉa được nhiều kinh nghiệm của bọn thực dân đế quốc đàn anh. Chính sách xâm lược của chúng đối với đất nước ta, mà Đảng ta gọi là chính sách thực dân mới, đã hiểm độc gấp trăm lần chính sách thực dân cũ của bọn Pháp trước kia. Không như thực dân Pháp nhảy vào đất nước ta công khai ra mặt thống trị để gây căm phẫn cho toàn loài người tiến bộ và sau cùng bị nhân dân ta do sự lãnh đạo của Đảng đánh đuổi khỏi đất nước một cách nhục nhã ê chề; đế quốc Mỹ với chính sách thực dân thâm độc hơn nhiều. Chúng đã đổ công đổ của tạo ra một chính quyền tay sai bù nhìn, nhìn thì cũng thấy có bầu cử, có dân chủ, có tự do, có độc lập, có chủ quyền đấy, nhưng thực tế trái ngược hoàn toàn. Lại nữa, Đế quốc Mỹ đã quỷ quyệt trong việc tìm ra những tên tay sai có nhiều điều kiện rất thích hợp để phục vụ cho chính sách thực dân mới của chúng. Thằng Diệm là gì? - Một thằng hoạt đầu! Từ đầu chí cuối đều do Mỹ huấn luyện và đạo diễn. Nó được Mỹ nuôi dưỡng, giáo dục và được đưa về nước với một lưỡi cưa điên cuồng trong tay cưa đôi đất nước.

Nói đến đây tên giáo viên bỗng như hét lên. Tại sao thằng Diệm dám nói rằng biên giới Mỹ kéo dài đến vĩ tuyến 17? Các anh thấy không, nội một câu nói ấy thôi đã lộ rõ cái đuôi buôn dân bán nước. Rồi tới thằng Thiệu, thằng "ca-bồi" Kỳ. Cam Ranh là của chúng nó à? Chúng lấy quyền gì mà trên thực tế đã bán đứng cho Mỹ toàn quyền xử dụng? Bán nước bán nước, một bọn bán nước dơ bẩn... Đang la hét ầm ầm để tỏ một thái độ căm phẫn, tên giáo viên chợt hạ giọng buồn thảm. Hỡi ôi! Thế mà các anh lại đi phò chúng, phạm những tội tầy đình với Đảng, với Cách mạng, với nhân dân. Các anh cứ nghĩ xem, cung cúc tận tụy, các anh được nhận lãnh cái gì? Chỉ được nhận lãnh từ nhân dân 4 chữ bán nước hại dân! Và muôn đời con cháu mai sau không bao giờ quên được. Hắn thở dài. Riêng phần Đế quốc Mỹ đã trả thù lao cho các anh như thế nào? Bơ thừa sữa cặn! Một đời sống vật chất thua cả một con chó bên nước Mỹ. Tôi nói thật đấy. Chính báo Mỹ nó thống kê, nó bảo một quân nhân ngụy cấp thiếu úy chỉ lãnh mỗi tháng tương đương 25 Mỹ kim. Số lương như thế thì rõ ràng thua một con chó được nuôi bên mẫu quốc của các anh!

Tới lúc này thì bọn rau răm ở lại coi mòi đã thừa thải nỗi đắng cay! Nhưng đắng cay đến đâu cũng phải ngồi yên mà nghe.

Đến 12 giờ trưa bài học về tội ác của Mỹ mới đi vào kết thúc. Tên giáo viên có vẻ cũng thấm mệt. Hắn nhấp thêm chút nước rồi mới lên lớp tiếp. Ngày 30 tháng Tư là ngày lịch sử của nhân dân ta. Ngày 30 tháng Tư của những năm trước cả thế giới ăn mừng ngày Hồng quân nước Liên Sô vĩ đại tiến quân giải phóng Bá Linh, giải phóng nhân dân Đức khỏi tay Quốc Xã độc tài Hitler. Từ đây, cả thế giới lại có thêm ngày 30 tháng Tư của nhân dân anh hùng ta để ăn mừng, để cảm phục sức phấn đấu vô địch của Đảng ta, của đất nước ta, của nhân dân ta, của quân đội ta. Đồng lúc, nó cũng là ngày nhắc nhở cho những kẻ có tư tưởng phục Mỹ, nể Mỹ biết rằng Mỹ giàu mà không mạnh. Và chính Mỹ đã đóng góp thêm vào những trang sử anh hùng của ta bằng cái thua toàn diện của chúng. Đế quốc Mông Cổ bị ta đánh bại. Thực dân Pháp bị ta đánh bại. Quân phiệt Nhật bị ta đánh bại. Ngày nay cả thế giới phải một lần nữa nghiêng mình kính phục sự vô địch của ta trước bất cứ một thế lực phản động nào. Ta đã đánh bại hoàn toàn và triệt để đế quốc Mỹ cùng bọn tay sai ngụy quân ngụy quyền, giải phóng hoàn toàn miền Nam thân yêu và quy đất nước về một mối.

Đế chấm dứt bài học, tên giảng viên nói như tâm sự. Nhân đây tôi cũng tiết lộ cho các anh biết một bí mật. Đúng ra đã là bí mật thì không được công bố, nhưng giờ ta đã đại thắng, bí mật không còn giá trị, thành thử có nói ra cho các anh biết cũng chẳng hại gì, ấy là Đảng ta từng có kế hoạch táo bạo đánh thẳng sang Oa-Sinh-Tơn, giải phóng luôn nhân dân Mỹ nếu như hồi đó thằng Mỹ chỉ ngoan cố không chịu cuốn cờ cút khỏi miền Nam trong 24 giờ nữa thôi. Cũng may cho chúng...

Câu nói sau cùng của tên giáo viên cấp đại úy Việt cộng đã vô tình làm sụp đổ tất cả những thái độ nghiêm túc mà bọn "ngụy" cố gắng chấp hành từ đầu đến giờ. Những tiếng cười đầu tiên vang lên ở một góc phòng, rồi như một bệnh truyền nhiễm cấp tính, tiếng cười lan khắp hội trường và không còn cách gì dập tắt được nữa...

CHƯƠNG MƯỜI BẢY

Thoạt mới quan sát hệ thống xã hội Cộng sản, người quốc gia không khỏi không kinh ngạc và tự hỏi: Tại sao bọn lãnh tụ chúng nó tài thế, đã tạo được cả một thế hệ đồng dạng với nhau từ lời ăn tiếng nói, từ nếp suy nghĩ dẫn đến hành động? Một lời nói của lãnh tụ ban ra là một chân lý và được tất cả mọi người bên dưới lập lại những lời lẽ ấy với tất cả sự kính cẩn. Thí dụ Hồ Chí Minh nói rằng "tình hữu nghị Việt Trung đời đời bền vững", thì cả nước đều dùng đúng từng chữ như thế trong một dịp thích hợp với câu nói ấy. Hoặc giả Hồ Chí Minh ca ngợi "mái tranh nền đất là truyền thống dân tộc", thế là từ trên xuống dưới biến câu nói ấy thành một... hành động cụ thể; có nghĩa là bất cứ dịp nào có thể, đều tìm cách biến đất nước trở về thời đại... nền đất mái tranh! Đây cũng là lý do bọn tù cải tạo phải đổ mồ hôi nước mắt phá cho bằng sạch những khu tiền chế tối tân của Mỹ, đào xới tất cả những nền nhà xi măng do Mỹ thiết lập để đào ao lấy đất đắp nền, cắt cỏ tranh đan mái...

Bằng phương pháp nào Cộng sản biến con người thành một cái máy nhận lệnh ngoan ngoãn như vậy? Câu trả lời chính xác không vượt ra ngoài câu: Tuyên truyền nhồi sọ!

Kỹ thuật nhồi sọ của Cộng sản không phải không có những cái độc đáo của nó. Họ áp dụng nguyên tắc nước chảy đá mòn, có nghĩa là nói nhiều, nói mãi, nói một đề tài và buộc con người bị trị phải cùng nhau nhai đi nhai lại những đề tài ấy. Quân dân cán chính, nam phụ lão ấu, tất cả đều không thoát khỏi sự nhồi sọ này dưới chế độ Cộng sản.

Nằm trong trại, đêm đêm nghe tiếng loa vọng từ họ đạo Cao Xá về tới khu nhà ngủ trong trại tù, Vĩnh và các bạn đều biết rằng dân bên ngoài cũng đang bị nhồi sọ với những bài bản y hệt bên trong! Và từ đó, Vĩnh biết thêm rằng ở ngoài đời, ngoài việc chúng cũng bắt dân hội họp học tập từng đêm, nơi mỗi khu phố, chúng còn bắc thêm một cái loa. Cái loa lải nhải suốt ngày bài học của nhà nước. Người dân ngày hôm nay nghe chối tai, ngày mai nghe chối tai, tháng này nghe chối tai, tháng tới vẫn nghe chối tai... nhưng một ngày nào đó, trong một hoàn cảnh nào đó, tự dưng người dân thấy mình phát ra một câu nói giống hệt cái loa của nhà nước đã nói. Thế là nhà nước Cộng sản đã âm thầm ghi được một điểm son. Nhưng giả dụ anh người dân kia cho đến ngày xuôi tay nhắm mắt vẫn chưa thể giúp cho nhà nước cái điểm son đó, nhà nước vẫn không lấy gì làm âu lo và vội vã. Nhà nước sẽ nhận định rằng: Nó im lặng, nó rút vào cái vỏ, không hề có một lời nói hoặc hành động nào chống phá mình là được rồi. Còn lỗ tai nó coi như điếc, khối óc nó coi như đã đặc lại, không đáng kể. Cứ để thời gian quăng nó vào cái thùng rác của lịch sử, nằm chung với bọn ngụy quân ngụy quyền, bọn tư sản mại bản, bọn địa chủ phú hào... Lời tuyên truyền của nhà nước nếu không nhập được vào đầu của thằng bố thì sẽ nhập vào đầu thằng con. Và nếu thằng con vì một lý do gì cũng không "cải tạo" được nữa thì sẽ còn thằng cháu. Thế nào rồi nhà nước cũng có một thằng "tiến bộ" nghe theo và làm theo những lời tuyên truyền qua phương tiện cái loa. Đường lối ấy không vượt ra ngoài một câu nói của Hồ Chí Minh: Vì lợi ích mười năm trồng cây. Vì lợi ích trăm năm trồng người.

Trên một căn bản nào đó, từ 54 đến 75, Cộng sản đã thành công trong việc tuyên truyền nhồi sọ. Ít nhất qua hình thức, người ta cũng thấy Cộng sản tạo được một xã hội đồng dạng để biểu dương sức mạnh trong cuộc tấn công vào phòng tuyến của người quốc gia; dù rằng trên thực tế, bên trong của sự đồng dạng ấy là một cái hũ nhốt muôn nghìn sự mâu thuẫn. Thế nhưng nếu một nhà báo Tây Phương có dịp hỏi một người dân miền Nam rằng anh thấy Thiệu như thế nào? Nhà báo ấy sẽ rất dễ dàng nhận được câu trả lời: Thiệu bị Mỹ chi phối hoàn toàn! Tôi ghét Thiệu! (dù trên thực tế không phải không có những lần Thiệu chửi Mỹ ra mặt!). Nhưng nếu cũng nhà báo ấy hỏi một người dân miền Bắc xã hội chủ nghĩa rằng Bác Đảng thế nào? Thì chắc chắn nhà báo ấy sẽ được trả lời: Bác và Đảng đã xây dựng được một nước Việt Nam mới hoàn toàn độc lập, tự do, ấm no và hạnh phúc. Công ấy không thua gì công của các vua Hùng; dù rằng trong đáy thâm tâm, người trả lời câu hỏi biết rõ một trăm phần trăm rằng Bác và Đảng nô lệ Nga Tàu ra mặt, và là tác giả chính của câu "áo anh rách vai quần tôi có hai miếng vá".

Ngày hôm nay, trong trại tù Cộng sản, Vĩnh và các bạn đang khởi sự nếm mùi nhồi sọ của Cộng sản!

Sự nhồi sọ trong tù cải tạo được diễn tiến qua năm giai đoạn:

1. Lên lớp tiếp thu bài học từ giáo viên.

2. Trở về phòng nghiên cứu bài học, đào sâu suy nghĩ về bài học, soạn đề cương cho bài học để sửa soạn bước vào thảo luận dựa trên bài học. 3. Thảo luận bài học theo cấp tổ 10 người. 4. Làm bài thu hoạch để nộp cho quản giáo. 5. Lên hội trường để được giải đáp các sai trái trong bài thu hoạch nếu có và bị quản giáo ghi nhận. Rút ưu khuyết điểm về tất cả các bước trong bài học vừa qua.

Năm bước nhồi sọ trên, cái bước ghê gớm nhất là bước thảo luận phát biểu.

Một tổ 10 người, có một thằng vệ binh ngồi giám sát, dưới sự điều động của tổ trưởng (Việt cộng gọi là trụ trì). Mười người ấy sẽ thay phiên nhau phát biểu những câu hỏi mà giáo viên đã cho sẵn ngay sau khi kết thúc bài học ở bước 1.

Bài học về tội ác của Đế quốc Mỹ chỉ có hai câu hỏi để mọi người dựa vào đó mà phát biểu.

1. Tại sao nói Đế quốc Mỹ là kẻ thù của nhân dân ta và nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới? 2. Tại sao nói Đế quốc Mỹ là con đỉa hai vòi?

Tổ A.3 dĩ nhiên do tổ trưởng Quách Tứ trụ trì. Cả tổ ngồi thành một vòng tròn nơi một góc nhà được chỉ định. Khi tên vệ binh có nhiệm vụ ngồi giám sát ra lệnh bắt đầu làm việc, thì tổ trưởng sẽ là người tiên phong phát biểu làm gương. Tổ trưởng Quách Tứ bắt đầu:

- Thưa các anh em, tôi xin phát biểu về hai câu hỏi trong bài học. Câu thứ nhất tại sao nói Đế quốc Mỹ là kẻ thù của nhân dân ta và nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới? Các anh em thấy đấy, Việt nam ta đất không rộng, người không đông, không hề ân oán gì với Đế quốc Mỹ, thế mà chỉ vì lợi nhuận, Đế quốc Mỹ đã áp dụng chính sách thực dân mới, đổ của dựng ra một chính quyền tay sai và một quân đội đánh thuê để thực hiện đường lối xâm lược của Mỹ, nhằm mục đích biến nước ta thành một bang chư hầu của Mỹ, phục vụ cho quyền lợi Mỹ. Mỹ đã trút xuống đất nước ta một số lượng bom đạn nhiều gấp hai lần được cả hai phe Đồng Minh và Trục xử dụng trong lần thế chiến thứ hai. Mỹ đã xử dụng tay sai phạm muôn nghìn tội ác với nhân dân ta bằng những hành động cướp của, giết người, đốt nhà, hãm hiếp phụ nữ, tàn sát những chiến Sỹ Cách mạng là con em nhân dân. Mỹ đã trút bom đạn 9 ngày đêm xuống thủ đô Hà Nội ta, và huênh hoang tuyên bố sẽ đưa miền Bắc chủ nghĩa xã hội trở về thời kỳ đồ đá. Nhưng Mỹ giàu mà không mạnh. Và cái quốc sách "vũ khí luận" của Mỹ đã tự chứng tỏ sự sai lầm của nó khi Mỹ đã bị nhân dân ta, quân đội ta nhất trí cùng Đảng, theo lời Bác gọi, đoàn kết đánh trả và đã chiến thắng Đế quốc Mỹ cùng bọn tay sai ngụy quân ngụy quyền một cách hoàn toàn và triệt để. Cuộc kháng chiến thần thánh chống Mỹ cứu nước của ta đã hoàn toàn thắng lợi. Từ đây, đất nước ta đã sạch bóng quân thù, và sẽ không một thằng thực dân đế quốc nào còn dám nhòm nhỏ xâm lược nữa.

Quách Tứ phát biểu một hơi y chang bài học. Sau đó, để kết luận câu 1, anh nói: Liên hệ bản thân, tôi xấu hổ vì sự lầm lẫn của mình giữa bạn và thù. Tôi đã phạm muôn nghìn tội ác với nhân dân, đã bắn giết Cách mạng không gớm tay, dù rằng... nói tới đây Quách Tứ hơi nghĩ ngợi. Một thoáng anh tiếp. Dù rằng từ ngày ra trường tôi chỉ làm một nhiệm vụ duy nhất là sỹ quan huấn luyện lái trực thăng ở Nha Trang...

Anh em đều cười thầm trong bụng. Thế nhưng thằng vệ binh oắt con cũng chẳng vừa. Nó điểm mặt Quách Tứ sửa sai tại chỗ.

- Anh nói hay lắm nhưng kết luận như cứt! Chạy tội phỏng? Anh phát biểu lại phần liên hệ về bản thân với tội ác đã phạm tôi xem nào. Không đạt yêu cầu là tôi cùm anh.

Quách Tứ hơi hoảng. Anh ngó các bạn rồi phát biểu lại.

- Dù rằng là một sỹ quan huấn luyện, nhưng tôi bị Mỹ ngụy nhồi sọ tư tưởng chống Cộng đến cùng. Do đó, tôi đã tích cực huấn luyện các phi công làm sao triệt hạ mục tiêu cho chính xác, xử dụng bom như thế nào để tận dụng được mọi ưu điểm của loại bom đó, có nghĩa là giết được càng nhiều càng tốt. Như thế, tôi là người chịu nhiều trách nhiệm hơn cả những người do tôi huấn luyện đi dội bom tàn sát Cách mạng.

Quách Tứ tính nói thêm nhưng tên vệ binh đã len vào.

- Phải như thế chứ! Giờ này mà còn giọng điệu ngoan cố chạy tội là không tốt. Câu một đủ rồi. Anh phát biểu tiếp câu hai.

Và Quách Tứ phát biểu tiếp câu hai.

- Thưa các anh tôi xin phát biểu tiếp câu hai. Tại sao nói Đế quốc Mỹ là con đỉa hai vòi? Như các anh thấy đấy. Nước Mỹ là một nước do những tập đoàn tư bản phản động thay nhau lãnh đạo. Tổng thống Mỹ cũng chỉ là con đẻ của những tập đoàn ấy. Ta có thể nói thẳng rằng những tập đoàn tư bản ở Mỹ chỉ là một bọn cướp ngày. Cướp đêm là giặc cướp ngày là quan mà lại! Thế cho nên chúng ra tay vơ vét sức lao động của người dân trong nước, vẫn chưa đủ cho lòng tham, chúng còn tìm mọi cách với cái vòi thứ hai của chúng sang những nước khác để vơ vét bằng đường lối thực dân mới. Đế quốc Mỹ là nguồn gốc của mọi cuộc chiến tranh. Đế quốc Mỹ là nguồn gốc của mọi sự bóc lột trên thế giới. Do vậy, thật là chính đáng khi Đảng nói rằng nó là con đỉa hai vòi và mọi nhân dân tiến bộ trên thế giới đều coi nó là kẻ thù số một.

Theo đúng như khuôn mẫu, sau mỗi câu phát biểu phải có một phần liên hệ bản thân. Quách Tứ sau một lúc nhìn vào giấy để ôn bài, tiếp. Tôi đã du học tại Mỹ. Tôi đã nhìn thấy xã hội và người dân Mỹ như thế nào. Quả là Đảng đã nói đúng. Nước Mỹ có những khu nhà chọc trời cho bọn tư bản sống và ăn chơi phè phỡn, đồng lúc bên cạnh những khu nhà chọc trời đó là những "chòi tranh rách nát", nơi sinh sống của giai cấp công nhân thợ thuyền Mỹ, suốt đời kéo lê kiếp nô lệ trong các xí nghiệp, các hầm mỏ và chỉ mơ mộng có đủ bánh mì nuôi thân và nuôi gia đình. Tôi rất xấu hổ đã phục Mỹ nể Mỹ và đã sống bằng bơ sữa của Mỹ, chịu sự huấn luyện của Mỹ để chống phá Cách mạng, chống phá nhân dân ta với cả nhân dân tiến bộ trên thế giới nữa.

Câu phát biểu thứ hai không bị chê trách. Tổ trưởng Quách Tứ đã vác thánh giá đi qua một đoạn đường. Theo đúng thứ tự, anh chỉ định tổ phó Khoa phát biểu. Tổ phó Khoa trang trọng sửa lại dáng ngồi cho ngay ngắn. Anh khẽ liếc mắt qua bản đề cương đặt trên đùi rồi cất tiếng.

- Thưa anh em, nối tiếp anh tổ trưởng, tôi xin phát biểu câu thứ nhất. Tại sao nói Đế quốc Mỹ là kẻ thù của nhân dân ta và nhân dân tiến bộ trên thế giới? Các anh em thấy đấy. Việt Nam ta đất không rộng, người không đông, không hề ân oán gì với Đế quốc Mỹ...

Cây thánh giá mà tổ phó Khoa vác tiếp theo tổ trưởng Tứ cũng từng đó chặng đường, cũng từng đó vấp ngã, cũng từng đó tủi nhục, cũng từng đó được nâng lên và được xỉ vả!

Hai ngày trời mới chấm dứt việc thảo luận phát biểu. Vĩnh nhẩm tính chỉ qua việc phát biểu ở cấp tổ thôi, hai câu trên đã lọt vào tai mỗi người trong tổ 10 lần. Mười lần phải để nó lọt vào tai, với những khối óc kém trí nhớ nhất cũng phải thuộc lòng. Thế nhưng chao ôi, còn sống dưới chế độ nhồi sọ này nào phải chỉ có lọt vào lỗ tai 10 lần!

Sau khi tất cả các khối chấm dứt phần thảo luận bài học 1, cả trại được nghỉ xả hơi một ngày để sửa soạn cho việc lên lớp hướng dẫn thu hoạch.

Sau một ngày lao động người ta dễ tìm lại được một sự thoải mái đầu óc. Thế nhưng sau một ngày thảo luận những đề tài chính trị nhồi sọ một chiều, dù đã nghỉ một ngày xả hơi, đầu óc vẫn thấy đau nhức như búa bổ. Vĩnh đã nằm lơ mơ cả buổi chiều. Khi màn đêm nhá nhem Vĩnh mò sang khối 1 gặp Ứng chuyện trò một lúc. Sau nhớ đến vụ thuốc lào Vĩnh vội quay về khối tìm gặp Dung.

Nguyễn Xuân Dung, thiếu úy thiết giáp, vợ bầu sắp đẻ thì đi tù. Nhà Dung ở miệt Phạm Thế Hiển. Anh cũng là một trong những tay săn thuốc lào tài tình của khối. Khi trưa Vĩnh lấy của Ứng 5 đồng tiền mới đưa cho Dung nhờ Dung mua cho ít thuốc lào ngon từ một nguồn gốc mà không ai biết được. Tối nay Vĩnh hy vọng tràn trề sẽ có tí thuốc ngon hút với mấy thằng bạn thân thiết. Tìm quẩn quanh một lúc không thấy Nguyễn Xuân Dung đâu cả, Vĩnh xà xuống chỗ ông già Đang, người chơi thân với Dung, hỏi thăm.

- Bác Đang, bác thấy thằng Dung đâu không?

Ông già Đang là một cựu thiếu úy già ngành hành chánh tài chánh. Ông gầy và cao nhồng như một con sếu. Ông góa vợ và có một bầy con để nuôi. Hiện tại ông đang nằm nơi chỗ của ông, vắt tay trên trán mắt ngó kèo ngó cột! Nghe Vĩnh hỏi, ông chỉ chậm rãi bỏ cánh tay trên trán xuống, ngó Vĩnh trả lời như người hết hơi.

- Tôi có giữ ông ấy trong túi đâu nào!

Vĩnh không vui lắm với câu trả lời hơi kém thân mật hơn ngày thường của ông già Đang, nhưng anh không giận. Anh nhìn ông, đánh nhẹ một đòn tâm lý.

- Sao hôm nay có vẻ buồn thế bác?

-.....

- Sửa soạn làm một bi xiện 1 chăng?

Đúng như sự dự trù của Vĩnh. Dù không tỏ lộ sự thèm muốn quá lộ liễu, nhưng Vĩnh đã đọc được sự trìu mến khác thường trong đôi mắt của ông Đang vừa chiếu vào anh. Ông bỏ hẳn tay khỏi trán, dọ dẫm.

- Giờ này được hút một điếu thuốc ngon chết cũng thỏa...

- Thằng Dung nó có thuốc xiện không cho bác hút à?

- Nó chỉ hứa cho một ít nhưng đã có đâu!

- Đấy, tôi đang tìm nó đấy. Nó đưa tôi tôi sẽ mời bác hút thả cửa.

Như người trúng số hụt, ông già Đang lại buông một tiếng thở dài. Ông nằm yên không buồn nói thêm gì nữa.

Vĩnh lại tiếp: Bác Đang à!

- Gì nữa ông?

- Hỏi thật bác nhá. Hơn nửa năm qua có bao giờ bác thấy thèm một tí hĩm không?

Ông già Đang nghe Vĩnh hỏi vội xua tay như đuổi ruồi.

- Thôi thôi ông cố nội! Một điếu thuốc còn mơ ước không ra. Ông lại còn gieo vào giấc ngủ thằng già này cái mùi mắm kho mắm chưng huyền hoặc ấy làm gì cho khổ!?

Vĩnh thấy khoái trá với lối ví von thú vị bất ngờ của ông già Đang. Ví mùi đàn bà với mùi mắm kho mắm chưng lúc này thì thật là... số một!

Vĩnh cười.

- Ngồi lên đi. Chút nữa sẽ có thuốc cho bác hút. Ngồi lên nói chuyện cho quên đời.

Ông Đang vẫn như chưa có hứng nói chuyện. Ông gãi lông mày.

- Thôi khi nào có thuốc ông kêu tôi dậy cho tôi ăn mày một hơi thì tôi cám ơn ghê lắm. Bây giờ tôi chỉ muốn dim dim tí thôi. Tôi muốn quên đi mấy cái bài thảo luận đau đầu đau óc. Ngày mai lại phải lên hội trường nghe bài học mới rồi. Chán lắm thôi!

Vĩnh biết ông già Đang đang đau đầu thật. Anh hỏi vớt vát.

- Thế bác biết thằng Dung chạy đâu không?

- Khi chiều tôi thấy nó cứ lẩn quẩn sau dãy cầu tiêu. Hình như nó tìm cách liên lạc với một thằng bạn nào đó bên T4.

Vĩnh nhìn ra bầu trời đầy sao, lòng buồn buồn nghĩ đến ngày mai. Lại lên hội trường. Lại phát biểu. Lại nhắm mắt nhắm mũi tự đem mình ra mà chửi rủa trước mặt quân thù. Thốt nhiên một tràng súng nổ vang. Thêm một tràng súng nữa. Hai tràng AK.47 nổ dòn trong đêm tối, làm dựng đứng cả những kẻ đi ngủ sớm trong phòng lẫn những kẻ đang ngồi tán gẫu với nhau ngoài sân. Chỉ vài phút sau đó vệ binh và quản giáo đã súng đạn tràn vào đầy sân trại. Tất cả mọi người bị lùa về phòng. Màn tập họp điểm danh bất thường tiếp theo đó diễn ra trước mọi khối.

Khối 2 thiếu một người!

Khối trưởng Trai chỉ sau vài phút tập họp điểm danh đã báo ngay người vắng mặt là Nguyễn Xuân Dung. Tất cả mọi người phải vào phòng và trở về chỗ nằm. Biện pháp tiêu tiểu ngay trước cửa phòng lại được ban hành. Sự kiện này diễn ra không còn lạ với mọi người. Lâu lâu các trại thuộc L4 lại có một màn vượt ngục. Mới cách đây hơn tháng bên L4T4 bắn chết một tay vượt ngục ngay cổng trại. Người vượt ngục là một trung úy xuất thân võ bị Đà Lạt. Anh vượt ngục bằng cách đêm xuống xông chạy thẳng ra ngoài bằng lối cổng chính. Vệ binh bắn anh chết dính vào con ngựa chận cổng...

Như mọi người Vĩnh về chỗ nằm. Anh có bao điều lo âu muốn nói mà không biết nói với ai. Theo Vĩnh nhận xét, Dung là một tay rất lành và rất kỹ; chưa bao giờ để lộ một tí tư tưởng chống đối nào. Nhưng giả dụ hắn có mưu vượt ngục đi nữa, thì với kinh nghiệm của một sỹ quan tác chiến ngành thiết giáp, không bao giờ Dung lại dại dột nhè cái đêm sao vằng vặc và trăng đã bán tuần như thế này để mà vượt ngục. Nhớ đến 5 đồng đưa Dung ban trưa nhờ mua thuốc lào Vĩnh lại đâm lo. Ai có thể bảo đảm được rằng qua những trận đòn thù, 5 đồng ấy lại không biến thành một số tiền của một tên phản động yểm trợ cho một tên phản động khác vượt ngục tìm đường "móc ngoặc với bọn thảo khấu đang ngoan cường tiếp tục chống phá cách mạng bên ngoài"!

Giọng Bính bỗng khẽ cất lên bên tai Vĩnh.

- Không biết nó sống chết lẽ nào!? Vĩnh không trả lời. Anh nhìn qua kẽ vách về phía cầu tiêu. Bọn an ninh, bọn vệ binh phối hợp với bọn quản giáo đang nhá đèn pin lục lạo. Từ chỗ Vĩnh nằm nhìn ra phía dãy cầu tiêu sát hàng rào cách một vuông sân lớn trồng ớt và rau dền. Sự quan sát do đó bị cản trở rất nhiều. Tuy vậy, Vĩnh và mọi người vẫn có thể loáng thoáng nhận ra bóng bọn cai tù đang lục soát và nghe rõ tiếng chửi thề của chúng.

Bính vẫn thều thào: Nó lục lạo mà chửi thề như vậy là chắc thằng Dung thoát rồi.

Vĩnh lo âu.

- Tao vẫn chưa hiểu tại sao nó lại chọn con đường ấy!?

Sở dĩ Vĩnh nói như thế là vì con đường nằm phía sau dãy cầu tiêu là đường dẫn vào khu giao điểm của các trại 1, 2, 3, 4 và 5. Đoạn đường này có rất nhiều trạm gác. Muốn vượt ngục không ai đâm vào con đường tử lộ ấy. Tại sao nó không vượt hàng rào phía Nam, băng qua cánh đồng lau dẫn đến họ đạo Cao Xá? Nó là dân Bắc Kỳ Công Giáo Di Cư thứ thiệt, Việt cộng gọi là thành phần Thánh Giá Há Mồm 2 đã đem Chúa chạy vào Nam (!), rất dễ trà trộn xin sự giúp đỡ bao che của họ đạo này... Đúng là thằng này muốn tự sát! Vĩnh ngậm ngùi nghĩ bụng.

Thời gian làm giảm đi mức độ căng thẳng của cả khối. Một số đã bò lại gần nhau bàn tán. Mọi loại giả thuyết đã được đặt ra. Ông Đang thì nói với Vĩnh rằng. - Tôi không nghĩ thằng Dung nó trốn trại. Chắc nó chỉ liên hệ trao đổi thuốc lào đấy thôi.

- Trao đổi với ai?

- Thằng ấy nó tài lắm. Nó từng đổi đồ thủ công lấy thuốc lào Vĩnh Bảo của vệ binh nhiều lần đấy.

- Bác nghĩ tình trạng hiện tại của nó ra sao?

- Tôi cũng như anh, nằm đây biết thế quái nào được. Chỉ cầu xin Chúa cho nó tai qua nạn khỏi.

-.....

- Có thể bể chuyện trao đổi, nó dzọt luôn.

- Nhưng dzọt lối ấy làm sao thoát!?

- Thằng Dung nó dân tác chiến, mưu sinh thoát hiểm cũng tài lắm. Tôi tin nó thoát rồi.

Vĩnh không nói gì nữa. Anh nằm nhớ đến những xác bạn bè nơi các trại bên cạnh từng bị vệ binh bắn chết vắt trên hàng rào kẽm gai trên đường đào tẩu. Hơn nữa năm qua trại Trảng Lớn không thiếu người vượt ngục, nhưng con số thành công đếm chưa hết đầu ngón tay. Đa số đều bị bắn chết ngoài hàng rào hoặc bị chận bắt phía ngoài quốc lộ hoặc tại các làng xã kế cận. Sống trong xã hội này, một con kiến cũng khó thoát khỏi sự canh phòng cẩn mật của bọn công an địa phương. Hơn thế, chúng đã biến cả những đứa bé chăn trâu chăn bò thành chân tay chỉ điểm cho chúng. "Tai mắt nhân dân" phần nhiều là những thứ đó! Chuyện đại sự vỡ chỉ vì một đứa bé chăn trâu là chuyện rất thường xảy ra trong xã hội Cộng sản.

Tiếng bàn cãi mỗi lúc mỗi lớn. Khối trưởng Trai rất e ngại và đã năm lần bảy lượt lên tiếng yêu cầu anh em trở về chỗ ngủ. Thốt nhiên có tiếng lên đạn ngoài cửa phòng, tiếp theo là tiếng chửi thề thật lớn của một thằng vệ binh.

- ĐM chúng mày có ổn định chỗ ngủ hay muốn tan xác như thằng phản động trốn trại ngoài kia?

Câu nói của thằng vệ binh không chỉ làm cho riêng Vĩnh mà làm cho tất cả mọi người đều rụng rời. Như thế là thế nào? Thằng Dung thoát rồi hay đã bỏ xác ngoài hàng rào?

Rồi thì Vĩnh rơi vào giấc ngủ với đầy ác mộng. Anh thấy thằng Dung xuất hiện trên hội trường. Nó đứng trước máy vi âm với một thân xác bị bắn thủng như một tổ ong. Nhưng lạ thay, nó đang phát biểu về những bài học khoan hồng nhân đạo của Đảng, của nhà nước xã hội xã hội chủ nghĩa. Vĩnh đầy kinh ngạc tự hỏi. Lạ nhỉ? Bằng phương pháp nào mà Cộng sản khiến được một xác chết vẫn chưa quên bài học? Vẫn phát biểu y như cái loa của nhà nước vậy kìa? Giọng Nguyễn Xuân Dung vẫn đều đều vang lên trong giấc mơ của Vĩnh: Các anh thấy đấy. Việt Nam ta đất không rộng, người không đông, không hề ân oán gì với Đế quốc Mỹ...

--------------------------------

1	Bi Xiện: tiếng lóng trong tù có nghĩa là một bi thuốc lào thứ thiệt, ngon.
2	Chỉ thành phần Công Giáo đi tàu Há Mồm (LSM) ra cửa biển Hải Phòng và lên tàu Mỹ di cư vào Nam.

CHƯƠNG MƯỜI TÁM

Một ngày nghỉ xả hơi qua đi bằng một biến cố trọng đại, một cái tang chung cho toàn trại L4T3. Sáng ngày hôm sau, một buổi sáng như mọi buổi sáng đói khổ, buồn bã, nhục nhằn, ghẻ lở, bệnh tật, những manh áo rách rưới vá chằng vá đụp, những bước chân nặng nề kéo lê trên mặt đất đày ải vô vọng, những dĩ vãng mờ phai, những hiện tại não nề bầm dập cũng với ánh bình minh nhợt nhạt lại trở về với lũ tù không bao giờ được đưa ra xét xử và càng không biết bao giờ được phóng thích. Một buổi sáng như thế còn được trang điểm thêm bằng một xác chết nơi hàng rào phía sau dãy cầu tiêu khiến lũ tù cảm thấy như mình đã thực sự xa khỏi cái trần gian muôn màu này.

Buổi lên lớp theo như chương trình đã phải tạm hoãn lại hai tiếng.

Lúc mọi người được lệnh cho ra khỏi phòng làm vệ sinh cá nhân thì khu đất sau dãy cầu tiêu đã bị kéo thép gai cô lập. Chưa ai được nhìn thấy xác Nguyễn Xuân Dung. Ông già Đang có vẻ buồn lắm. Vĩnh biết ông là người đồng hương với Dung lại ở gần nhà nhau.Tuy nhiên ông chỉ đưa mắt nhìn Vĩnh lúc gặp nhau ngoài bờ giếng, một cái nhìn như thầm dặn dò rằng: Đừng bao giờ nói tôi quen biết và ở gần nhà nó ông Vĩnh nhá!

Bảy rưỡi thì kẻng và lệnh tập họp tại phòng được ban ra. Khối trưởng Trai nét mặt đầy lo lắng. Anh rất ngại tình trạng trăm dâu đổ đầu tằm. Chúa tù trong xã hội tự do còn được tay em cung phụng. Chúa tù trong xã hội Cộng sản hiện tại quyền lợi chưa thấy gì, chỉ thấy phải chịu trách nhiệm đủ thứ chuyện! Thế nhưng khối trưởng Trai không phải lo lắng lâu. Tên quản giáo Cư đã xuống khối. Sau thủ tục nghiêm nghỉ chào kính, vẫn như mọi lần, tên Cư đưa mắt nhìn quanh phòng một lượt rồi mới quay sang khỏi khối trưởng Trai.

- Anh em tập họp đầy đủ chưa?

- Dạ đủ.

- Anh tuyển cho tôi 4 người ra kéo xác thằng phản động về trước sân hội trường. Cho anh Tuyên làm trưởng toán.

Khối trưởng Trai lúng túng chưa biết làm cách nào chọn bốn người thì khối phó Đỉnh đã nhanh nhẹn lên tiếng.

- Hôm nay tổ 3 trực. Yêu cầu anh Quách Tú cắt cho bốn người.

Quách Tứ nhanh chóng rút sổ tay và đọc khẽ: Vĩnh Văn Bính Trợ! Yêu cầu bốn anh...

Tên quản giáo vội cắt lời Tứ.

- Thôi được rồi, bốn anh đi theo anh Tuyên ra ngoài gặp vệ binh!

Vĩnh bước theo các bạn ra khỏi phòng. Giọng Ba Trợ thầm thì: Mình đỡ phải nghe nó chửi! Chẳng ai đáp ứng cho câu nói của Trợ. Năm người bước tới bờ giếng trình diện thằng vệ binh. Mặt thằng vệ binh đang hầm hầm như giận dữ một cái gì. Tuyên lên tiếng.

- Báo cáo anh chúng tôi được lệnh ra khênh xác anh Dung.

Tên vệ binh trợn mắt.

- Giờ này mà còn anh với chị cái gì? Gọi nó là thằng, nghe chưa!?

-.....!

Tên vệ binh hất mũi súng nói như đe dọa vu vơ: Mẹ tiên nhân! Thằng nào muốn tan xác nữa thì cứ việc trốn trại.

Dằn mặt năm thằng tù xong nó lại hất mũi súng về phía sau dãy cầu tiêu ra lệnh đi. Tuyên đi trước, đám Vĩnh theo sau và đi sau cùng là thằng vệ binh.

Vĩnh vừa đi vừa suy nghĩ. Anh vẫn không tin Dung trốn trại. Linh tính cho anh thấy rằng Dung mang họa vì một chuyện khác.

Vượt qua khu đất trồng rau dền và ớt là tới dãy cầu tiêu. Đi vòng khu đất trống bên hông khối 1 là tới khoảng đất nằm phía sau dãy cầu tiêu chạy dọc theo hàng rào. Từ hàng rào này người ta có thể nhìn thấy L4T2 trước mặt và L4T4 bên cánh phải. Tiến ra giải đất trống nhìn vào sau dãy cầu tiêu chưa ai thấy xác Dung đâu cả. Chỉ thấy những cuộn concertina thả dọc theo hàng rào thẳng tắp. Những ụ đất cỏ mọc xác xơ. Những con gà đang bới mấy hố phân tìm ăn những con dòi mập trắng... Vĩnh xúc động vô cùng. Anh có cảm giác mình đang đi vào một thứ bãi tha ma không giống bất cứ một loại bãi tha ma nào trên cõi đời này.

Thốt nhiên tên vệ binh nói lớn.

- Thẳng phản động nằm góc rào kia kìa. Tôi đứng ngoài này, các anh vào khênh nó ra.

Bác sỹ Tuyên tiến lên trước. Vĩnh ngước mắt nhìn trời. Trời buổi sáng trong xanh. Nắng chưa đủ nóng để làm tan đi những giọt sương trên cỏ. Bạn ta nằm đây suốt đêm dưới trời sương lạnh thế này! Ý nghĩ sầu đau ấy thốt nhiên làm Vĩnh nghẹn ngào. Anh theo các bạn cẩn thận len qua đám concertina sét rỉ. Giọng Ba Trợ chợt khẽ cất lên, đau đớn chen lẫn chút hốt hoảng.

- Kia kìa!

Sau một ụ mối, Nguyễn Xuân Dung đã xuất hiện trước mắt mọi người. Lòng ai cũng thổn thức. Đặng Xuân Bính kín đáo làm dấu thánh giá. Ba Trợ miệng lẩm bẩm những câu kinh Phật. Tiếng bác sỹ Tuyên thầm thì như tự nói với chính anh ta.

- Mình lại xem nó ra sao...

Cả năm cùng tiến lại phía Dung. Nó đang nằm tựa người trên gò mối, một tay để trên bụng, một tay vươn dài trên mặt đất như muốn với lấy một bông cúc dại mọc gần đấy. Hai chân nó một co một duỗi. Mắt vẫn mở bình thường... Trông nó thoải mái như một người đang nằm phơi nắng. Tuyên và Vĩnh cùng ngồi xuống. Bây giờ anh mới nhìn thấy một khoảng thịt trên cổ Dung đã mất đi. Cuống họng được nhìn thấy một cách rõ ràng. Trên ngực nó có bốn lỗ đạn xuyên thủng ngọt sớt. Bác sỹ Tuyên nhẹ đẩy xác Dung tới phía trước để quan sát sau lưng. Không có vết phá.

Tiếng Bính rít lên.

- Như thế là bọn chó đẻ từ ngoài hàng rào dí súng sát người nó mà bắn.

Tiếng bác sĩ Tuyên.

- Bị một phát ở đùi phải nữa này!

Vĩnh chỉ ngồi nhìn. Sự kiện cho Vĩnh tin rằng mình đoán đúng. Dung bị nạn vì một nguyên do khác chứ không phải vì trốn trại. Không ai trốn trại với đôi guốc dưới chân, với một cái quần đùi thủng đít và một cái áo thung mỏng manh như thế này!

Có một điều Vĩnh thấy lạ là dù máu trong thân thể đã chảy ra hết, nhưng chung quanh hiện trường máu không vương vãi như thông thường. Máu chảy đi đâu? Lúc bác sỹ Tuyên kêu mọi người tiếp tay khênh xác Dung khỏi ụ đất đặt nằm trên bãi cỏ gần đó, thì mọi người mới nhìn thấy cả một đống máu lớn tụ trên ụ mối nơi lưng Dung đã tựa vào. Mãi gần một phút sau, như không còn vật che phủ kềm giữ, đống máu chưa đông hết bắt đầu chảy loang, trông không khác nào một đóa hồng máu khổng lồ đang bước vào giây phút khai hoa...

Tiếng Văn khẽ hỏi.

- Giờ làm sao?

Chưa ai kịp có ý kiến thì giọng thằng vệ binh từ bên ngoài đã nổi lên: Này, muốn chia thịt với nhau đấy à? Không khênh thằng phản động ấy ra đến nơi quy định còn chần chừ gì trong đó?

Câu nói thú vật của thằng Cộng sản oắt con không làm cho ai buồn thêm nữa. Tủi hận trong tim đã đầy ắp không còn chỗ trống. Bác sỹ Tuyên cố nắn chân nắn tay Dung cho thẳng lại nhưng vô hiệu. Xác Dung đã quá cứng sau một đêm nằm chết ngoài trời sương lạnh. Làm sao bây giờ?

Tiếng Bính thì thào. - Mình không có rượu để bóp!

Trợ nói.

- Bóp người mới chết vài tiếng và còn máu trong người kìa. Nó chẳng còn tí máu nào lại chết cả đêm ngoài trời sương thế này có rượu cũng vô phương!

- Thì làm sao?

Đang bàn tính thì mọi người giật mình vì một tiếng nói lạ cất lên. Tên Môn, thủ phó tiểu đoàn, đã xuất hiện sau lưng mọi người từ lúc nào. Hắn bực dọc gắt bác sỹ Tuyên.

- Anh là bác sỹ sao anh dốt thế? Anh mần mò như thế đến bao giờ cái xác mới thẳng ra được? Anh này... Nói tới đây hắn chỉ vào Bính. Anh chạy về phòng xem ai có lưỡi dao cạo xin một cái.

Bính chạy về phòng một lúc lại chạy ra.

- Báo cáo anh không ai có lưỡi lam cả! Tên thủ phó nổi cáu.

- Lưỡi lam là cái gì? Tôi sai anh đi xin một lưỡi dao cạo, anh chạy đi xin cái lưỡi lam là cái lưỡi gì?

Bính bực lắm nhưng cũng phải trả lời.

- Báo cáo anh lưỡi lam có nghĩa là lưỡi dao cạo.

Tên thủ phó liếc Bính một cái.

- Vẫn cái tật dùng chữ nghĩa phức tạp. Lưỡi dao cạo thì bảo là lưỡi dao cạo. Lưỡi lam với lưỡi liếc. Cằn nhằn xong một câu, hắn tiếp. Thôi được, anh chạy vào mượn bếp một con dao ra đây, con nào sắc sắc một chút.

Bính lại chạy về khối tìm gặp bác sỹ Đỉnh. Một lúc sau anh trở lại, tay cầm một con dao thái rau. Tên thủ phó chẳng nói chẳng rằng, nhận lấy con dao trao cho bác sỹ Tuyên và ra lệnh.

- Anh cắt gân chân gân tay nắn cho nó thẳng lại. Tranh thủ lẹ lẹ lên.

Cả đám hết hồn. Thoạt đầu ai cũng thắc mắc không hiểu tên thủ phó đòi lấy dao làm gì, đến khi nghe hắn ra lệnh mọi người đều tái mặt.

Tên thủ phó thấy Tuyên lừng khừng, hắn trừng đôi mắt cú vọ nạt. Anh khai là bác sỹ mà sao anh lại sợ xác chết đến vậy? Hay lại nổi lên mặt duy tâm?

Bác sỹ Tuyên ngại bị chửi bới, anh lặng lẽ nhận lấy con dao và ngồi xuống trước xác Nguyễn Xuân Dung. Anh rờ rẫm nơi lẵng lè của cẳng chân cong, lưỡng lự. Tên thủ phó gay gắt nói: Năm phút nữa tôi trở lại. Công tác cắt gân thằng phản động này phải được thực hoàn tất. Nói đoạn hắn quay lưng bỏ đi.

Bác sỹ Tuyên đôi ba lần ngoái nhìn bạn bè. Anh không nỡ cầm dao cắt gân người quá vãng. Tiếng Văn Trợ vang lên.

- Thôi ráng cắt đi ông ơi. Xã hội này đến Hồ già khi chết còn bị khoét mắt moi óc phanh thây moi ruột nhồi trấu làm hình nộm cho thiên hạ coi chơi kia mà. Thằng Dung sống khôn thác thiêng nó chẳng oán ông đâu.

Tuyên chẳng nói câu nào. Mắt anh đỏ hoe. Anh nắm chặt con dao và bắt đầu hành nghề bác sỹ trong tù cải tạo. Vĩnh đau đớn đứng ngó từng đường dao của Tuyên cưa vào thân xác Dung. Dù thế nào, lưỡi dao không bén như lưỡi dao mổ. Tiếng lưỡi dao cứa vào gân nghe xừn xựt thống buốt. Vài phút sau xác Dung đã trở lại hình dạng ngay ngắn. Đến lúc này Vĩnh mới hết bàng hoàng và nhìn ra toàn bộ cái chết đau đớn của bạn mình.

Tên thủ phó đã trở lại. Bác sỹ Tuyên một tay cầm dao, một tay vuốt trán. Anh nói.

- Báo cáo anh công tác đã hoàn tất.

Tên thủ phó khoa tay.

- Còn báo cáo báo kiếc gì nữa, xong rồi thì tranh thủ khênh nó ra trước hội trường đi!

Thằng vệ binh đã tiến lại gần năm người. Nó lên giọng.

- Nào, lên đòn đi!

Cả đám lúng túng. Có đòn đâu mà lên!? Tên thủ phó lại một lần nữa nổi cáu. Hắn cằn nhằn.

- Các anh làm công tác hoàn toàn luộm thuộm và thiếu tổ chức. Anh này. Thốt nhiên hắn chỉ Ba Trợ. Anh cõng thằng phản động ra nơi quy định cho nhanh gọn!

Văn Trợ thương bạn nhưng cõng một xác chết dĩ nhiên không phải là một việc làm thoải mái. Nhưng tên cai tù đã ra lệnh và Trợ không thể làm gì khác hơn. Anh chỉ nói khẽ với các bạn: Giúp tôi một tay với chứ!...

Cuối cùng Trợ nắm lấy hai tay Dung xốc lên vai. Bính và Vĩnh bợ tiếp hai bên sườn xác chết của Dung. Tuyên, Văn, tên thủ phó và thằng vệ binh lẽo đẽo theo sau. Vĩnh vừa đi vừa nhìn một cái cẳng bị cắt gân của Dung lủng lẳng bên cạnh, đầu trống rỗng mọi ý nghĩ. Ra tới sân, Vĩnh biết có hàng ngàn con mắt từ bên trong các dãy nhà đang nhìn ra và theo dõi từng bước chân của mọi người. Khi đi ngang nhà bếp khối 1, anh thấy Nguyễn Đình Tạc, một thằng bạn to con của anh từng một thời làm tổng thư ký tờ Quần Chúng của nhà văn Cao Thế Dung, hỏi với theo: Chết thật rồi hả Vĩnh?

Vĩnh không trả lời câu hỏi thừa thải ấy. Anh chỉ khẽ lắc đầu và bước đều theo mọi người. Ít phút sau, theo lệnh của tên thủ phó, xác Dung được đặt nằm trước hội trường giữa trời giữa đất. Năm người được lệnh trở về khối. Trợ xin đi tắm. Tuyên, Vĩnh, Bính và Văn ra giếng rửa tay. Bính nói khẽ với Tuyên và Vĩnh.

- Không biết chúng nó tính bày trò gì đây?

Tuyên rửa tay xong xốc lại cặp kính trắng trên mắt. Anh chậm rãi.

- Trò gì thì nó cũng chết rồi. Tôi nói các ông nghe, lúc khám xác thằng Dung tôi thấy nơi cổ tay trái nó có mấy đường sướt như bị cào.

Bính nói.

- Nó bị bắn sát hàng rào ngã sấp ngã ngửa. Thép gai không xé rách nó ra thì thôi, nói chi đến chuyện bị sướt!

Tuyên lắc đầu.

- Không phải giản dị như vậy...

Tuyên tính nói tiếp nhưng có lẽ anh thấy giữa anh và Bính không quá thân thiết nên ngừng lại giữa chừng. Vĩnh nghĩ bụng có lẽ Tuyên đã khám phá ra một chi tiết mới trong cái chết của Dung nhưng ngại chưa muốn nói. Điều này rất có thể vì Tuyên là người nằm sát Dung nhiều tháng qua.

Vĩnh hỏi.

- Vậy ông nghĩ sao?

Tuyên đưa mắt nhìn Vĩnh một thoáng, rồi anh nói vu vơ.

- Cái chết hơi bất ngờ và là lạ. Tôi chỉ nghĩ vậy thôi.

Lúc trở về khối, Tuyên đi chậm lại bên cạnh Vĩnh, hỏi: Ông có thấy thằng Dung mỗi ngày vẫn đeo cái đồng hồ không?

Vĩnh gật đầu.

- Có, lúc nào nó cũng đeo cái Seiko trên tay.

- Nhưng ban nãy trên tay nó đâu có cái đồng hồ.

- Một là nó còn cất trong ba lô, hai là chiếc đồng hồ đã biến thành chiến lợi phẩm cho bầy kên kên!

Tuyên ngẫm nghĩ.

- Hai giả thuyết ấy đều có thể đúng, nhưng nếu như cái đồng hồ không có trong ba lô của nó, tại sao ông lại không nghĩ rằng nó đã thiệt mạng chính vì cái đồng hồ? Khi nãy tôi quan sát thấy rõ ràng trên cổ tay trái của nó có vết cào, bằng chứng của một sự chụp giật...

Tuyên ngừng nói lúc hai người đã bước tới cửa phòng. Trong phòng mọi người đã lên hết trên hội trường, chỉ còn khối phó Đỉnh và tên quản giáo đang kiểm kê mớ quần áo tư trang của Dung. Tên quản giáo đang ra lệnh.

- Anh Đỉnh đọc lại danh sách kê khai những vật dụng vừa kiểm tra tôi nghe xem.

Giọng Đỉnh trầm trầm đọc.

- Một túi quân trang, một chăn, một màn, một quần cứt ngựa, một sơ mi trắng, một sơ mi đen, hai quần đùi, một bàn chải răng, tám viên át-pi-rin-nờ, một mũ may bằng bao cát, một quyển vở mới, một bút nguyên tử, một đôi đũa, hai lon gô không...

Đỉnh đọc thêm một lô những vật dụng lỉnh kỉnh khác. Tuyên và Vĩnh đứng lắng nghe. Tuyệt nhiên không nghe nói đến cái đồng hồ...

Tên quản giáo chợt thấy Tuyên và Vĩnh đứng xớ rớ nơi cửa ra vào, nạt.

- Tại sao chưa lên hội trường?

Đỉnh vội lên tiếng đỡ hộ.

- Báo cáo anh hai anh ấy đi khênh xác anh Dung mới tắm về.

Tên quản giáo xua tay.

- Tắm rồi lên hội trường ngay!

Vĩnh và Tuyên bỏ đi thẳng lên hội trường. Hai người nhập vào đội hình khối 2 đã xếp hàng ngay ngắn bên cạnh những khối khác trước hội trường. Xác Dung nằm gầy guộc xanh xao trước mặt mọi người. Anh em đứng trong hàng đều to nhỏ thầm thì với nhau. Giọng một người cay đắng: Tiên sư cha chúng nó! Chả nhẽ chúng nó bắt mình lần lượt lên đấu tố một cái xác chết sao đây!?

Một tiếng hô nghiêm cất lên. Mọi người im phắc. Tên chính trị viên Thảo đã xuất hiện trước mắt mọi người. Hắn đứng trên thềm đất cao trước cửa hội trường. Xác Dung nằm ở khoảng đất trống giữa chỗ tên Thảo đứng và tập thể tù đang tập họp. Như không để mất thì giờ, tên chính trị viên cất giọng thật đều cáng.

- Sao, bây giờ đã thấy quan tài, các anh đã nhỏ lệ chưa? Tôi đã bảo mà! Các anh toàn là nòi nhà lừa, nhẹ không muốn muốn nặng! Cứ thấy quan tài mới nhỏ lệ thì làm sao kịp nữa!? Đấy, chiêm ngắm cái xác của thằng phản động đi rồi lấy đó làm gương.

Nói tới đây hắn chỉ vào xác Dung, lớn giọng hơn. Tên Nguyễn Xuân Dung, cấp bậc thiếu úy thiết giáp ngụy quân. Qua quá trình 3 năm phục vụ Mỹ ngụy, đã phạm muôn nghìn tội ác với Cách mạng, với nhân dân. Trong bản tự khai của nó, nó đã thú nhận giết gần một nghìn chiến sỹ con em nhân dân, đã tham gia hơn một trăm chiến dịch lùng diệt của giặc, đã đốt gần năm trăm mái nhà của nhân dân, đã hãm hiếp không dưới hai trăm phụ nữ. Ngoài ra, tên Dung còn tích cực chống phá Cách mạng về cả hai mặt tình báo và chiến tranh chính trị nữa. Mới hăm sáu tuổi nó đã được phong hàm thiếu úy và được Mỹ ngụy gắn trên 20 huy chương đủ loại. Khi Đế quốc Mỹ thua chạy, khi ngụy quân ngụy quyền tan rã, nó đã trà trộn vào hàng ngũ những người thành tâm hối cải ra trình diện đăng ký học tập cải tạo với ý đồ tiếp tục hoạt động chống phá Cách mạng dưới danh nghĩa cải tạo viên.

Tên chính trị viên ngừng một thoáng như để lấy hơi. Những lời lẽ đấu tố hằn học của hắn vừa khạc ra hồ như cũng có một sức mạnh giúp cho chính hắn say máu. Hắn tiếp. Tên Dung đã làm những gì trong quá trình học tập hơn 6 tháng qua? Học tập thì lấy lệ, lao động thì lười, khai báo thì lếu láo. Nói chung mọi hành động tên Dung đã làm chỉ nhằm mục đích qua mặt Cách mạng, ngụy trang cho một ý đồ chống phá đen tối. Nhưng Cách mạng biết hết. Biết nhưng cứ để yên xem sao. Cách mạng vẫn hy vọng với thời gian tên Dung sẽ nhìn ra chính sách khoan hồng của Cách mạng, sẽ thấy rõ học tập cải tạo là một nghĩa vụ của những kẻ có tội phản quốc; để từ đó sẽ cải tà quy chánh, sẽ phấn đấu trở nên người công dân lương thiện sau này. Nhưng sự chờ đợi kiên nhẫn của Cách mạng đã được tên Dung đền ơn bằng hành động trốn trại đêm qua.

Tên chính trị viên nói tới đây lại trợn đôi mắt cú vọ nhìn lũ tù thất thế. Đã bảo họng súng Cách mạng sẵn sàng bốc khói, hắn khinh khỉnh nói tiếp. Các anh đã tin chưa nào?

Dĩ nhiên câu nói vu vơ đầy tính chất hăm dọa ấy không được ai trả lời. Phần tên chính trị viên, hắn nhanh gọn tuyên án: Nhân danh chính trị viên tiểu đoàn, chiếu quyết nghị của ban chỉ huy trại L4T3, nay lên án tên phản động Nguyễn Xuân Dung chôn không hòm. Ngoài ra, ban chỉ huy trại sẽ thông báo địa phương, yêu cầu chính quyền địa phương tiếp tục theo sâu theo sát để giáo dục gia đình kẻ phản động.

Mươi phút sau tan hàng. Ngoại trừ tổ A.3 khối 2 trực phải khênh xác Dung đi theo hai tên vệ binh dẫn đường ra ngoài bìa rừng cỏ lau để dập vùi xác nó ngoài đó, còn tất cả trở về phòng sửa soạn giấy bút lên hội trường.

Một cái chết giản dị, một bản án ngắn gọn, nhưng để lại bao nhiêu chua xót cho mọi người. Nguyễn Xuân Dung nằm xuống chẳng bao lâu câu chuyện nó chết vì cái đồng hồ được lan truyền khắp trại. Hơn ai hết, Vĩnh đã biết rõ tất cả sự thật qua những tiết lộ của vài người bạn thân thiết của Dung, theo đó nó đã móc nối được mấy thằng vệ binh ngoài trạm gác để mua thuốc lào. Đêm ấy, đúng giờ hẹn nó mò ra hàng rào. Thằng vệ binh đeo súng xách đèn pin và thuốc lào đến. Tội nghiệp cho thằng Dung. Nó chưa biết được rằng cái đồng hồ Seiko của nó là giấc mơ vĩ đại của bao thế hệ cán binh miền Bắc. Nó chìa tay ra ngoài hàng rào nhận thuốc. Thằng cháu ngoan của Bác, tức thằng vệ binh, thấy cái đồng hồ cầm lòng không được. Cháu ngoan của Bác bèn giật luôn lấy cái đồng hồ. Thế là hai bên giằng co. Ta hãy tưởng tượng một đoạn phim đầy Mác-Xít tính theo kiểu Hà Nội như sau:

Tên vệ binh giật cái đồng hồ. Tên tù cải tạo cố giằng lại. Tên vệ binh hằn học hỏi.

- Mày học tập mấy tháng rồi hở thằng ngụy bóc lột kia!?

- Thưa anh vệ binh đầy công bằng ấm no hạnh phúc, tôi đã học tập được 6 tháng.

- Thế sao mày còn ngoan cố bảo vệ... tư sản?

- Thưa không. Tôi giữ lại cái đồng hồ của tôi là để bảo vệ cho tiếng thơm của người làm Cách mạng vô sản đấy chứ.

- Mày đừng bố láo bố lếu. Mày hiểu Cộng sản là gì không?

-.....?

Tên vệ binh hét lớn.

- Là, cái gì của tao là của tao, cái gì của mày là của chúng ta.

Dĩ nhiên cải tạo viên Nguyễn Xuân Dung làm gì đủ thông minh để cảm nhận ngay được cái chân lý sáng ngời ấy! Thế nên, thay mặt Bác và Đảng, thằng vệ binh đã dí súng sát vào người thằng cải tạo, không để hăm dọa, mà để bắn tan xác thằng phản động ngoan cố bảo vệ tư sản, không chịu tiếp thu vào đầu óc những nguyên lý của Đạo Đức Cách Mạng Vô Sản.

CHƯƠNG MƯỜI CHÍN

Cả trại ai cũng nói từ ba mươi năm qua miền Nam chưa bao giờ lại lạnh như tháng 12 năm nay. Cái lạnh khởi sự từ tháng 11 và sắp bước vào Noel nó đã lên tới cao điểm. Vĩnh chưa sống ở miền Nam tới ba mươi năm nên anh không biết, anh chỉ biết từ ngày di cư vào Nam, đây là lần đầu tiên anh được ôn lại bài học mùa đông cóng buốt ngoài Bắc. Hai mươi năm anh lại mới biết thế nào là giá trị của áo ấm, của chăn bông! Kiếp tù Cộng sản làm gì có áo ấm chăn bông! Thế nên suốt ngày hai hàm răng lập cập đánh vào nhau. Những bao cát quanh trại được bọn tù cật lực khai thác đem về giặt sạch may áo trấn thủ, áo bông và làm chăn đắp. Mỗi đêm Vĩnh lôi ra tất cả những gì có thể mặc được để mặc lên người. Nguyễn Thành Đính thương thằng bạn còm cõi, tặng thêm cho Vĩnh một cái chăn bao cát dày cộm. Chập choạng tối Vĩnh đã quấn cái chăn phủ hết đầu cổ như đàn bà đẻ. Lạnh thì lạnh, tụ tập vẫn tụ tập. Từng đám đêm đêm vẫn tụ lại với nhau bên cạnh một cái lon than hồng và những cái điếu cầy. Những cái điếu cầy giờ đây đã có một tên gọi mới là những khẩu Bazookas. Dĩ nhiên những khẩu Bazookas này không được bắn bằng đạn thật mà bắn bằng đạn giả. Đạn giả đây có nghĩa là thuốc rê được cấp phát, hoặc hết thuốc rê thì bắn bằng trà, bằng lá cà chua hoặc lá tầu ô xắt mỏng nước điếu phơi khô...

Hơn nửa tháng học chính trị đã sắp chấm dứt. Bài thứ 6 với nhan đề Chính Sách Cải Tạo Toát Lên Tính Ưu Việt Của Đảng Ta đã bước vào giai đoạn thu hoạch. Theo tin đồn, tất cả những tay "sừng sỏ" trong trại sẽ được chỉ định lên phát biểu lần cuối trên hội trường trong chương trình gọi là Sơ Kết Thành Quả 6 Bài với chủ đề Tại Sao Anh Chống Cộng, Qua Học Tập Tư Tưởng Anh Biến Chuyển Ra Sao?... Ai sẽ bị lôi lên phát biểu? Chưa ai biết được! Và cũng chẳng ai buồn nghĩ tới. Mùa Noel sắp đến đầu óc mọi người không có chỗ trống cho những chuyện như vậy.

Chao ôi cuộc đời có nhiều cái nhảm, nhưng mất nước là điều nhảm nhất. Từng cọng cỏ lá rau, từng lâu đài dinh thự, từng ánh mắt bé thơ đến tiếng cười bô lão, từng thói quen cá biệt đến cổ tục lâu đời thốt nhiên tất cả trở thành một giấc mộng xa xôi! Nếu mọi việc vẫn bình thường, Vĩnh nghĩ, thì giờ đây hẳn anh cũng như mọi người ngoài chuyện nước chuyện non còn phải lăng xăng nhiều chuyện khác nữa để lo cho gia đình hưởng thêm một lễ Noel. Nào gửi thư gửi thiếp, biếu quà biếu cáp; từ họ nội sang họ ngoại, từ bạn xa đến bạn gần. Bây giờ và biết đến bao giờ còn được hưởng cái không khí đầm ấm ấy nữa!?

Đêm nay bọn Vĩnh chiếm một góc hội trường ngồi tán gẫu. Đặng Thế Tiến đem tới một lon than lớn hơn mọi bữa để khai thác tí hơi ấm của lửa. Hắn dùng một que củi nhỏ vừa khều vừa thổi cho than hồng lên. Cả bọn thay nhau hút mớ lá cà chua do Nguyễn Thành Đính đặc chế thành thuốc lào, được trộn chung với nhúm thuốc rê do Tiến đem lại. Mọi người ngồi kể cho nhau nghe đủ thứ chuyện vui buồn của những mùa Noel về trước. Dĩ nhiên câu chuyện của Tiến có nhiều vị Noel hơn vì hắn sinh sống học hành ở Đà Lạt. Kể xong một câu chuyện ma Tiến ngước nhìn qua cửa sổ hội trường lên bầu trời thưa thớt sao. Hắn than thở.

- Mẹ Tự Do ơi sao mẹ lại ác nghiệt thế? Mẹ chẳng khác nào bà mẹ ghẻ chia đôi bầy con của mẹ thành những con Tấm con Cám...

Giọng Hóa chợt chen vào.

- Thôi đừng cải lương nữa mày ơi. Mày hãy kể chuyện "đánh rắm không thối không là lính" và "đái không mạnh không là lính" nghe sướng hơn. Triết lý vụn nghe mệt quá!

Đính không chịu.

- Nó than thở cũng có lý đấy chứ. Mẹ kiếp đều là một kiếp người mà nửa trái đất bên kia, nơi những xứ Anh Pháp Đức Mỹ con người đang chán chê cảnh phanh ngưu tể dương trên trái đất, và hè nhau đi chinh phục các hành tinh xa xôi. Nửa trái đất bên này có những người Ấn Độ suốt đời chỉ mong một tuần được tắm một lần vì hạn hán quanh năm, có những người Tàu suốt ngày làm trong xưởng len nhưng đến khi chết cũng chưa đạt được ý nguyện là có được một cái áo len. Và chúng ta nữa, Đính ngừng lại một thoáng như để suy nghĩ. Phải ví von như thế nào đây nhỉ?

Vĩnh cười.

- Tao giúp mày: Một loại chó không có đến cả... cứt chó mà ăn!

Mọi người phá lên cười khoái trá với câu ví von của Vĩnh.

Giọng Kim nhừa nhựa đề nghị.

- Lâu quá không nghe nhạc vàng, đề nghị ông Vĩnh hát chơi vài bài.

Tiến nói.

- Mẹ bố chúng nó, thế nào là nhạc vàng thế nào là nhạc đỏ nhỉ?

Hóa cười.

- Thì Cách mạng đã định nghĩa rồi. Nhạc vàng là sản phẩm của bọn nhạc sỹ nô lệ, sáng tác nhằm mục đích phục vụ cho giai cấp tư sản phản động mua vui đồng thời làm suy yếu đi ý chí tranh đấu của quần chúng. Nhạc vàng có từ thời Hán Sở tranh hùng hay Tam Quốc Chí gì đó...

Tiếng Đính.

- Lại phịa rồi!

- Thế chứ làm sao bây giờ? Đùng đùng chúng nó tràn vào phân ra nào là nhạc vàng nào là nhạc Cách mạng, nào là nhạc tiến bộ nào là nhạc phản động...

Kim có vẻ cáu.

- Các ông hay cãi nhau toàn chuyện gì đâu đâu. Tôi đề nghị mình hát với nhau khe khẽ vài bài cu cũ nghe chơi.

- Thì mày hát trước đi!

- Hát gì bây giờ?

- Vậy mà còn đề nghị hát với hò!

Vĩnh không muốn những câu nói ngang làm mất vui nhau. Anh lên tiếng.

- Thôi được, mấy ông vừa nghe vừa canh chừng chung quanh giùm tôi. Tôi sẽ hát cho mấy ông nghe một hai bài do tôi sáng tác. Nó không phải là nhạc vàng. Cũng không phải nhạc đỏ. Nó sẽ là nhạc...

- Màu tím hoa sim?

- Hơi nhạt! Nhưng sẽ là màu tím bầm. Chịu?

Giọng Tiến không tin tưởng lắm.

- Mày làm thơ ngâm thơ còn có lý, chứ nói thật tao nhợn Boléro và Tango Habanera lắm rồi!

Vĩnh không lý tới giọng châm chọc của Tiến. Lâu nay anh đã ngấm ngầm soạn nhạc. Anh nhỏ nhẹ nói với các bạn.

- Tôi chưa thể nói nhạc tôi thế nào. Cả nước đã có ai nghe bao giờ đâu. Nhưng các ông phải nhớ các ông là những người đầu tiên được nghe nhạc thằng này. Mai kia mốt nọ giả dụ tôi có chết rũ tù mà các ông thoát được, xin hãy cố nhớ lấy mà rao truyền giùm tôi. Linh hồn tôi chắc cũng ấm áp lắm...

Anh em thấy Vĩnh nói với giọng nghiêm trọng, im hết. VĨnh tiếp. Tôi quan niệm rằng ở tù không có nghĩa là tiêu phí đi một khoảng thời gian cuộc đời mà không thu lợi về cho mình được cái gì.

Tiến lại khẽ diễu.

- Có nghĩa là thằng Vĩnh đang tính chuyện "giấy bút tôi ai cướp đem đi, tôi sẽ dùng dao khắc thơ trên đá" đấy.

Hóa nổi cáu.

- Mẹ bố mày sao cứ phá ngang!

Vĩnh chen vào.

- Kệ nó. Bây giờ tôi hát. Ai muốn nghe thì nghe. Điều quan trọng là vừa nghe vừa để ý giùm tôi xem có thằng chó săn nào rình rập hay không.

Kim sôi nổi.

- Đồng ý. Này mấy ông vừa nghe vừa để ý giùm. Nằm connex cả đám thì buồn lắm.

Vĩnh không nói thêm lời nào nữa. Anh dậm chân xuống đất giữ nhịp và bắt đầu hát khẽ.

Đêm thế giới đang dồn một lần, Trên đất nước tôi gọi Việt Nam...

Đính vội cắt ngang.

- Mày phải giới thiệu trước đi chứ. Mày hát nhạc gì. Noel? Hay Tết? Tựa đề là gì? Mày hát khơi khơi hơi thiếu nghiêm túc!

Vĩnh lại phải chiều bạn.

- Thôi được, tao giới thiệu vậy. Tao không soạn nhạc Noel. Nhạc ấy đã có nhiều anh tu xuất làm rồi. Tao cũng không soạn nhạc Tết vì Xuân Ca của Phạm Duy và Ly Rượu Mừng của Phạm Đình Chương đã đi vào nhạc sử. Tao soạn Tù Ca được không?

Cả đám yên lặng. Tiếng Hóa thì thầm.

- Hay đấy mày. Thực tế lắm...

Kim lên giọng nóng nảy.

- Chúng mày ý kiến nhiều quá. Để yên cho thằng chả hát đã. Phen lê tính sau.

Nhiều giọng chen vào.

- Đồng ý đồng ý...

Vĩnh lại bắt đầu phải có đôi lời phi lộ.

- Đây là bài Đêm Việt Nam. Bài này trích trong tập Rau Răm Ở Lại...

Giọng Tiến chen vào, nửa kinh ngạc, nửa nghi ngờ.

- Mày tính làm hàng loạt kia à? Rau Răm Ở Lại là cái gì?

Giọng Hóa đã thật sự cáu.

- Mẹ bố cái thằng Tiến này, sao mày ngu thế? Gió đưa bông cải về trời, rau răm ở lại chịu lời đắng cay mà mày cũng không biết nữa sao?

Vĩnh gạt đi.

- Đã hát cho nghe lại còn gây gỗ. Ông đi đái đi ngủ bây giờ.

Kim xuề xòa.

- Thôi thôi làm tiếp đi.

Vĩnh gật đầu.

- Vậy tôi hát các ông nghe bài mở màn chơi Bác và Đảng của tôi. Đồng ý?

Nói đoạn Vĩnh cất tiếng hát.

Đêm thế giới đang dồn một lần Trên đất nước tôi gọi Việt Nam Đêm bát ngát những khu trại giam Đời thênh thang thu hẹp dần dần

Đêm em bé lên mười cùm gần Anh chiến sỹ gốc Biệt Động Quân Đêm thiếu nữ áo đơn tạm thu Ngồi kề vai gái giang hồ lo

Đêm đấu tố và thủ tiêu Đêm săn bắt cho đầy chỉ tiêu Người chết nhanh Người phát điên Đêm cáo chung Tự Do Nhân Quyền

Đêm nhức buốt phang bằng chày vồ Vang tiếng thét sau cùng: Tự Do! Đêm có tiếng súng sau trại giam Người tù binh chết bên bìa rừng

Đêm thế giới đang dồn một lần Trên miếng đất đã thừa lầm than Đêm trút xuống hố sâu diệt vong Là Việt Nam nước tôi buồn tênh...

Mãi một lúc sau Vĩnh mới nhận được một lời tán thưởng thật khẽ của Tiến.

- Trời ơi sướng quá!

Tiến vừa nói xong anh em mới nhao nhao lên.

- Làm lại, làm lại đi!

- Trời ơi, quái chiêu!

- Thằng này không ngờ có quái chiêu!

Vĩnh vội khoa tay nói như đe dọa.

- Tụi mày không im mồm tao sẽ đi đái đi ngủ tức khắc.

Tất cả vội im lặng. Đính thì thào.

- Tao nghe sướng lắm Vĩnh ạ. Nhưng mày phải cẩn thận. Mẹ kiếp lạng quạng không bao giờ có ngày về đấy con ơi!

Nghe bạn dặn dò quả thực Vĩnh cũng rét. Anh nói vu vơ.

- Ở đây chỉ có trời, có đất và có tụi mày. Nếu ngày mai tao vào connex thì dĩ nhiên chỉ có một trong ba thứ tao vừa kể hại tao.

Giọng Hóa nóng nảy.

- Mẹ kiếp, thà mày gọi tụi tao là chó ăn cứt cho xong!

Vĩnh cười như để thay lời tạ lỗi. Anh nói nhanh.

- Thôi để tao hát cho tụi mày nghe thêm một bài nữa, chịu không?

Anh em đều nhao nhao.

- Hát lại bài Đêm Việt Nam cái đã! Tao muốn nghe đôi ba lần. Đêm nay chui vào mùng tao học cho nhớ luôn.

Vĩnh cười.

- À, cái đó mới nguy hiểm đấy cha nội. Cha nằm mơ cha hát rống lên thì có mà bỏ mẹ cả đám. Nói vậy chứ tụi mình còn ở với nhau dài dài. Sẽ thuộc hết. Bây giờ tao hát một bài nửa. Bài này nhan đề là Trại Biến Hình.

Nói đoạn Vĩnh tằng hắng lấy giọng. Sẵn sàng nghe phát đạn thứ hai bắn vào đầu Bác chưa? Vĩnh lên tiếng hỏi. Anh em hình như vẫn muốn nghe lại bài thứ nhất. Vĩnh lờ đi. Anh bắt đầu hát.

Đêm hôm qua Có một người tuổi 30 Chợt thức giấc ngó quanh bạn bè Nằm xếp lớp như đống củi khô Chàng nằm nghe đất réo gọi Thịt xương máu đã có mùi hôi Chàng nằm nghe kiếp con người Tựa hoa trái ung thối mà thôi Một quyền uy điên cuồng Một tội danh hoang đường Thành vực sâu giữa hồn Lồng lộng gió cuốn...

Đêm hôm qua Có một người tuổi 30 Chợt thức giấc ngó quanh bạn bè Nằm xếp lớp như đống củi khô Chàng nằm nghe những nhân tài Chợt thu bé trong những hạt cơm Chàng nằm nghe giấc mộng người Thèm miếng sắn hơn những mùa Xuân Thời bình minh lay động Thời hoàng hôn lan dần Người hùng xưa khoanh tròn Ngủ giấc rêu rong...

Ở nơi đây thế giới hẹp dần Cho mây ngập ngừng chim cũng cùng đường Nền văn minh đang đi vào hoàng hôn quên lãng Ở nơi đây Chúa cũng ngậm ngùi Khi xưa đặt người lên trên mọi loài Lửa Sodome đã nghe chừng vừa bén đâu đây

Đêm hôm qua Có một người tuổi 30 Chợt thức giấc ngó quanh bạn bè Bật tiếng khóc không giống một ai Chàng nằm nghe trên môi người Vừa nhen nhúm tiếng nói lạ tai Chàng nằm nghe trên thân người Làn da mới ai đó vừa thay Một vầng trăng chiếu vào Một bầy hoang thú nằm Chẳng còn ai thấy chàng Ngoài mớ lông xanh...

Vĩnh hát xong câu hát cuối cùng là khoa tay nói ngay.

- No comment nghe chưa! Thằng nào có thuốc cho tao một điếu là đủ rồi.

Không một ai lưu tâm đến lời yêu cầu của Vĩnh. Trời bên ngoài càng về khuya càng lạnh. Nhưng không ai ta thán. Vĩnh ngước mắt nhìn bầu trời bên ngoài khung cửa rồi nhìn về phía cổng trại tối đen. Bỗng một tên vệ binh đeo súng đi tới đi lui. Vĩnh cảm thấy mình khó nói trong cái không khí im lặng của bạn bè. Anh lập lại. Cho tao một điếu thuốc bằng không tao về ngủ!

Giọng Hóa nổi lên.

- Đạp qua xác tao rồi mày mới được về ngủ.

Câu nói ấy như khơi mào cho một chuỗi lời bàn... Lý Phật Sơn sau đó. Thực lòng Vĩnh không muốn có cái cảnh này. Đây là một điều cực kỳ nguy hiểm. Ý anh chỉ muốn làm bạn bè đỡ căng thẳng với nửa tháng bị nhồi sọ vừa qua, đồng thời cũng tự làm cho cái nồi súp-de của mình được xả ra chút ít. Anh nói như năn nỉ.

- Tụi mày còn muốn tao hát cho nghe thì đừng phen lê nhiều quá. Tụi mày sẽ phạm tội vùi dập một... mầm non mới nhú.

Tiếng Đính lại thì thào.

- ĐM tao nghe sướng quá Vĩnh ơi!

Vĩnh cười giả lả.

- Thì đứa nào còn cho tao bi thuốc đi!

Lúc ấy Tiến mới sực nhớ ra. Nó nhìn quanh quất.

- Tao bỏ cả gói thuốc rê ra cho chúng mày hút mà, đâu rồi?

Sau cùng Vĩnh cũng hút được một hơi thuốc rê. Hút xong anh nói.

- Nếu tụi mày thấy việc tao làm hợp lý và đáng yểm trợ xin tụi mày cho tao ý kiến, nhưng sau này, chưa phải bây giờ.

Đính nhìn lên phía sân khấu tối đen, giọng mơ mộng.

- Ước gì cái sân khấu kia thuộc về mình, mày sẽ lên đó đứng hát cho mọi người nghe...

Vĩnh cười cắt giọng bạn, đùa.

- Xá gì cái chỗ này! Mày cứ tin đi, một ngày nào đó tao sẽ đứng trong nhà hát lớn Hà Nội hát cho chúng mày nghe. Như vậy mới hách chứ!

Tiến lúc này không châm chọc nữa. Nó cũng mơ mộng nhưng thực tế hơn.

- Vì một phép màu nào tụi mình thoát được đây chạy sang Mỹ, mày làm vài chương trình trên VOA hoặc BBC nhỉ. Cách mạng vất vả lắm chứ không chơi.

Vĩnh lại cười. - Thì tao cũng mơ như vậy. Tuy nhiên nói rằng chúng nó vất vả cần phải xét lại. Tao cũng nghĩ mặt trận văn hóa quan trọng, nhưng với Cộng sản còn phải có cả súng bắn vỡ mặt nó ra mới xong chuyện.

Đính không chịu, nó phân tích.

- Mày nói vậy chứ tụi nó mới là bọn khiếp sợ những mũi tên văn hóa vào hạng bậc nhất. Bom trút lên đầu chưa chắc tụi nó đã sợ bằng một câu vè diễu cợt truyền khẩu trong dân gian. Tao chịu mày dùng nhạc chơi nó. Nhạc dễ lan truyền và thẩm thấu nhanh. Sách cũng quý nhưng không phải ở đâu cũng phổ biến được sách, và nó còn bị giới hạn nhiều mặt ở trình độ và môi trường độc giả, ấy là chưa nói ta đang phải sống dưới cái chế độ chó đẻ này.

Một ánh đèn pim chiếu phớt qua. Đính im bặt. Đôi ba tiếng chân chạy. Thêm đôi ba ánh đèn pin nữa. Cả đám thất kinh. Một giọng nói xa lạ cất lên ở phía hàng rào cuối hội trường: Đồng chí bọc cửa kia. Chúng nó ngồi trong đó từ 7 giờ tối...

Hóa cất giọng hốt hoảng báo động.

- Bỏ mẹ chạy đi! Chắc tụi nó theo dõi thấy mình ngồi đây bàn tán mấy tiếng đồng hồ nên lùng bắt mình đó! Cả đám điếng hồn. Không ai bảo ai, mọi người đều phóng ra khỏi cửa chính hội trường và chạy tán loạn về phía các khối. Điếu đóm bỏ cả lại. Đính và Vĩnh cũng chạy về một hướng. Lẩn nhanh vào bóng tối dưới một hiên nhà, Đính thì thầm.

- Tao mất dép rồi.

Lúc ấy Vĩnh mới biết mình đã bỏ quên lại hội trường tấm chăn bao cát Đính cho. Cả hai rút về chỗ nằm. Vĩnh không còn thấy lạnh nhưng cũng nói.

- Tấm chăn mày cho tao bỏ quên lại rồi. Đêm nay chắc teo bu-di!

- Vậy qua nằm với tao, chịu chật một chút.

- Không được. Lão Chuân nghiến răng trèo trẹo bên tai có mà thức trắng đêm!

- Nếu vậy lấy thêm cái áo trấn thủ của tao mặc cho ấm.

Đính chui vào màn lục đưa cho Vĩnh cái áo trấn thủ may bằng bao cát của nó. Anh mặc vào người và chui vào chỗ nằm. Tiếng một người nào đó nói mớ vang lên: Miếng cháy ấy của tao! Miếng cháy ấy của tao!..

CHƯƠNG HAI MƯƠI

Hội trường vẫn đông đủ mọi người như những kỳ trước. Hôm nay là buổi phát biểu kết thúc sơ bộ đợt học tập 6 bài. Giáo viên không hiện diện. Tên thủ phó Môn phụ trách điều động buổi phát biểu với sự quan sát của hầu hết cán bộ tiểu đoàn.

Đúng như sự dự đoán của mọi người, để mở đầu cho cuộc phát biểu, tên Môn phun châu nhả ngọc về cái chết của "tên phản động Nguyễn Xuân Dung". Chỉ có một việc đặc biệt là hắn hoàn toàn lờ đi cái tin đồn theo đó Dung chết vì cái đồng hồ Seiko của anh ta. Bù vào đó, tên quản giáo nói thêm ít câu về đạo đức của những người đã dấn thân đi làm Cách mạng Vô sản. Hắn nói.

- Không có biến cố nào lại không có những lời đồn đãi đi theo sau đó, và đôi khi lời đồn đãi ấy hoàn toàn mang bản chất xuyên tạc Cách mạng của bọn xấu. Trước mắt, Cách mạng yêu cầu các anh phải tuyệt đối tin tưởng vào chính nghĩa sáng ngời của Cách mạng, và tự thấy có nghĩa vụ tố giác kịp thời kẻ tung ra những tin đồn sai trái có hại cho uy tín của những chiến sỹ Cách mạng và gây hoang mang trong thành phần các cải tạo viên tiến bộ.

Để kết thúc vấn đề Nguyễn Xuân Dung, hắn phỉnh phờ. Mặc dù hiện nay cũng có lẻ tẻ dăm ba nhóm tàn dư ngụy quân ngoan cố rút vào rừng núi, sống bằng nghề thảo khấu để tiếp tục con đường chống phá Cách mạng, chống phá nhân dân; nhưng các anh cứ nghĩ mà xem, xưa kia các anh có cả triệu quân, cộng với nửa triệu quân Đế quốc Mỹ, chưa kể các đạo quân chư hầu đánh thuê khác của Mỹ đến tham chiến ở miền Nam mà còn bị quân đội nhân dân anh hùng ta đánh cho tan rã. Một đám tàn quân ấy có nghĩa lý gì? Hành động trốn trại của tên Dung không thể biện minh cho bất cứ lý do nào khác, ngoài lý do tìm đường gia nhập các đám tàn quân ngụy để mưu đồ phạm thêm tội ác với Cách mạng với nhân dân. Nói tới đây tên Môn xuống giọng. Nghĩ cho cùng, hắn nói. Hành động điên rồ ấy chẳng có ích lợi gì mà chỉ thiệt thân. Sống vui vẻ giữa tập thể anh em, có người có ta, cơm ăn áo mặc Cách mạng lo, chỉ việc học tập cho nên người lương thiện lại không muốn; muốn vào rừng làm thảo khấu, lẩn trốn như cáo như chồn nghĩa là làm sao? Thay mặt ban chỉ huy trại, một lần nữa tôi nhắc nhở chung các anh, từ nay, kể từ 5 giờ chiều cho đến sáng, bất cứ ai tiến đến cách hàng rào 3 thước sẽ bị vệ binh nổ súng. Ban chỉ huy trại cũng kêu gọi các anh phải tích cực đấu tranh sai trái, khai báo kịp thời những kẻ âm mưu trốn trại để trại ta sẽ là trại cải tạo tiên tiến mọi mặt, sẽ không còn những gì đáng tiếc xảy ra như trường hợp Nguyễn Xuân Dung nữa.

Chấm dứt phần tố khổ Nguyễn Xuân Dung, tên tổng quản giáo Quỳnh bước ra trước máy vi âm thay thế cho tên thủ phó Môn. Hắn nói qua về nội quy quy định trong việc phát biểu.

- Để kết thúc sơ bộ đợt học tập 6 bài, Cách mạng sẽ yêu cầu một số anh lên phát biểu cảm tưởng trước tập thể trại. Việc phát biểu này dĩ nhiên không cho phép tùy tiện mà phải đặt trên cơ sở lý luận của 6 bài vừa qua. Thời gian phát biểu quy định cho mỗi người là 5 tới 10 phút. Cơ cấu của bài phát biểu phải có hai vế rõ rệt. Vế một nói rõ lý do tại sao anh chống Cộng. Vế hai nói rõ qua học tập, hiện nay tư tưởng anh chuyển biến ra sao, nghĩ thế nào về Cách mạng.

Nói tới đây tên Quỳnh bước lui hội ý vài điều với tên Môn. Khi quay lại máy vi âm hắn đã có sẵn một tờ giấy trên tay. Hắn tiếp. Bây giờ tôi gọi anh nào anh ấy sẽ lên ngay sân khấu, đứng tại chỗ này để làm công tác phát biểu. Tất cả các anh đã nghe rõ chưa?

- Rõ!

Dưới này Vĩnh ngồi nghĩ bụng nếu mình bị gọi tên thì sao? Chả nhẽ lại bước lên để tự chửi cha mình? Một sáng kiến nảy ra trong đầu Vĩnh. Nó giới hạn từ 5 đến 10 phút. Rất tốt. Nó lại chia làm hai vế rõ ràng. Càng tốt hơn nữa. Mình sẽ dùng một tuyệt chiêu để câu dầm vế thứ nhất. Chắc chắn bọn chúng sẽ chẳng có thì giờ ngồi nghe mình con cà con kê. Và việc bị đuổi xuống nhường chỗ cho người khác phát biểu sẽ là chuyện rất có thể xảy ra. Nghĩ xong, Vĩnh sắp xếp câu chuyện để nếu bị kêu lên anh sẽ làm đúng như dự tính.

Vài người bạn quanh quẩn ngồi nhìn Vĩnh với dáng lo âu. Vĩnh hiểu những ánh mắt ấy. Bị chửi dẫu sao cũng đỡ cực lòng hơn bị buộc đứng lên để tự chửi. Cộng sản có muôn nghìn cái đểu, nhưng có ba cái siêu đểu mà ai đã sống với chúng đều ghi nhận được. Siêu đểu thứ nhất là chụp lên đầu người dân cái chức làm chủ. Siêu đểu thứ hai là Cộng sản không có nhà tù, chỉ có các trại cải tạo nhằm giáo dục những người dân, cách này hay cách khác, đã không làm tròn cái nhiệm vụ làm chủ của mình. Siêu đểu thứ ba là chúng dùng bạo lực bắt người ta đứng lên tự buộc tội mình trước mặt mọi người, tự giác tuyên cho mình một cái án 3 năm, 5 năm, 7 năm hay lâu hơn nữa. Ba cái siêu đểu ấy trong nhiều chục năm qua đã nghiễm nhiên biến thành những nguyên tắc chính để sản sinh và duy trì không biết bao nhiêu trại tù khổ sai không xét xử và vô hạn định trên miền Bắc và giờ đây trên cả miền Nam.

Hôm nay một ngày cuối năm năm 1975, Vĩnh và bạn bè bắt đầu được hưởng những cái siêu đểu ấy.

Khác với ước tính của mọi người, người đầu tiên được Cách mạng chiếu cố chọn lên sân khấu để phát biểu huy quyền làm chủ bản thân và tập thể, để tự chửi mình và tự giác tuyên cho mình một bản án cụ thể không phải là một tay sừng sỏ trong trại. Người phát biểu đầu tiên lại là ông Thiệu, người mù chữ duy nhất còn sót lại ở miền Nam, hiện đang là cải tạo viên tổ A.10 khối 2 trại L4T3.

Ông Thiệu được tên tổng quản giáo Quỳnh xướng tên. Hắn phải xướng đến ba lần ông ta mới biết mình được Cách mạng chiếu cố. Khi nghe đến tên ông vẩn ngại ngần chưa dám đứng lên vì đứng lên sẽ biết phát biểu gì đây? Nhưng rồi những người ngồi chung quanh ông thúc ông đứng dậy và dẹp lối cho ông bước ra con đường chính nằm giữa hội trường. Ông Thiệu vừa bước đi vừa đưa đôi mắt hoảng hốt ngó dọc theo anh em ngồi hai bên như cầu cứu. Sau cùng ông cũng bước lên tới sân khấu. Tên Quỳnh có vẻ hơi bực mình vì sự chậm trễ của ông. Hắn nói lớn trên máy vi âm.

- Gớm! Xưa lùng diệt Cách mạng thì nhanh như cút, học tập phát biểu thì cứ ngập ngà ngập ngừng như gái bị ép duyên.

Chỉ những người ngồi bên dưới nghe thấy câu nói ấy, còn ông Thiệu đã vượt qua cái máy phóng thanh treo trên cột bên hông hội trường nên ông chẳng nghe thấy gì rõ rệt. Ông bước tới mấy bậc tam cấp dẫn lên sân khấu, hơi lưỡng lự. Tên Quỳnh gọi ông và chỉ chỉ xuống chỗ hắn hiện đang đứng. Ông Thiệu bước lên sân khấu và tiến về phía hắn. Tên tổng quản giáo Quỳnh dặn dò ông vài điều gì đó và bây giờ ông đang đứng trước máy vi âm. Thốt nhiên những tràng vỗ tay trên sân khấu vang lên. Bọn cai tù đang cố gắng tặng cho ông những tràng pháo tay khuyến khích thật đểu cáng. Bên dưới nhìn lên, cái bóng dáng gù gù bé nhỏ của ông Thiệu trông lạc lõng thê thảm như một con sẻ lọt giữa bầy diều hâu.

Bỗng nhiên tiếng ông Thiệu run run phát qua hệ thống loa.

- Thưa tôi là Thiệu...

Ông ngập ngừng một chút. Anh em khối 2 biết rõ tại sao ông ta ngập ngừng. Ông ngập ngừng vì tên ông cũng là Nguyễn Văn Thiệu. Ông rất sợ trước mọi người phải lập lại cái tên ấy, tuồng như nó có vi trùng cùi và nếu ông dây vào ông sẽ bị lây. Giọng ông lại trỗi lên. Tôi là tổ viên tổ A.10, khối 2. Khối trưởng của tôi là anh Trai, khối phó là anh bác sỹ Đỉnh. Tổ trưởng của tôi là...

Ông Thiệu phải ngừng nói vì tên Quỳnh đã chồm tới nói gì đó vào tai ông.

Một lát sau giọng ông lại tiếp tục cất lên. Kính thưa các anh quản giáo, kính thưa toàn thể anh em cải tạo viên, kính thưa... Ông lại ngập ngừng giơ một ngón tay gãi trán. Có lẽ ông chưa tìm ra kịp một đối tượng nào khác để tặng chữ kính thưa vừa phát ra. Sau cùng ông tiếp. Kính thưa Cách mạng. Hồi xưa, hồi 49, 50 tôi còn ở Điền Hộ. Tôi sinh ra ở đó và cũng lớn lên ở đó. Tôi chăn trâu cho phú hộ. Đến năm 50 tôi đã lớn quá người ta không cho tôi chăn trâu nữa. Tôi đã sống bằng đủ thứ nghề trên cái sông Phát Diệm đỏ ngầu ấy. Thế rồi tôi đi theo một người chú ruột ra Hà Nội. Chú tôi làm nghề nấu rượu lậu. Chú tính cho tôi học nghề tài xế rồi mánh mung xin cho tôi vào lái xe ở phủ Thủ Hiến trước ấm thân sau nuôi được mẹ được em còn ở lại Phát Diệm. Rồi chả hiểu số phận run rủi ra sao, tôi đi lính. Rồi tôi được đưa ra chiến trường Điện Biên. Sau đó tôi bị Cách mạng bắt đem giam ở liên khu tư. Tôi cũng được cải tạo như bây giờ. Tôi cải tạo tốt và đã được hứa cho về làm nghề lương thiện nuôi Mẹ và các em tôi. Bỗng một sáng Cách mạng đem tôi trả cho Tây. Tây đem tôi lên máy bay của hãng Air d'Azur chở thẳng vào Nam, không kịp thì giờ cho tôi tìm cách từ giã mẹ và các em tôi...

Ông Thiệu nói một hơi, giọng kể mỗi lúc mỗi thêm ngậm ngùi. Ở dưới một số anh em khác khối thầm thì với nhau: Thằng cha này quả thực là siêu kịch sỹ! Riêng Vĩnh và các bạn khối 2 biết rõ ông Thiệu không kịch. Ông đang ê a kể lại một cách vô cùng thành thật cuộc đời của ông, cuộc đời của một Moritz Giờ Thứ 25 Việt Nam!

Trên sân khấu ông Thiệu vẫn tiếp tục. Vào tới Nam một thời gian ở căm chỉ ăn và chơi. Nhưng tôi không ăn chơi được. Tôi rất nhớ quê hương, nhớ Mẹ và các em tôi. Làm sao về Bắc bây giờ? Tôi tự hỏi nhiều lần nhưng không tìm ra câu trả lời. Rồi 54 và hiệp định Giơ-Ne-Vơ ra đời. Lúc ấy qua bạn bè, tôi biết rằng nhanh lắm cũng 2 năm nữa tôi mới về được khi tổng tuyển cử đã xong... Một thời gian ngắn sau đó tôi được đưa sang phục vụ ngành thông vận binh. Chỉ huy trưởng của tôi là đại tá Xồi. Tôi được đi học làm tài xế, đúng với cái nghề mà tôi mơ ước từ ngày còn ngồi trên lưng trâu ở Điền Hộ... Hơn hai mươi năm qua tôi đã hành nghề lái quân xa qua nhiều đơn vị, và đơn vị sau cùng là cục Trung Ương Tình Báo. Tôi lái xe thư...

Ông Thiệu lại phải ngưng vì tên Quỳnh lại chồm tới sau lưng ông: Vào đề đi! Vào đề đi! Tại sao tôi chống Cộng...

Nghe nhắc, ông Thiệu ngẫm nghĩ một chút rồi tiếp. Tôi chống cộng vì Cộng sản pháo kích các thành phố, giật mìn đường rày xe lửa, chận đường đắp mô và thu thuế dân lành... Ông tằng hắng. Bây giờ Cách mạng vào tạo điều kiện cho tôi về đây học tập tôi mới biết tôi đã sai trái thật nhiều. Cách mạng không hề pháo kích thành thị, không hề đắp mô, không hề thâu thuế trái phép của dân. Đó chỉ là hành động cá biệt của bọn Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam mà thôi.

Câu phát biểu của ông Thiệu làm mọi người điếng hồn. Đám quản giáo thầm thì với nhau. Tên Quỳnh sau khi hội ý chớp nhoáng với quản giáo Cư của khối 2, quầy quả tiến lại gần ông Thiệu. Hắn kéo máy vi âm lệch về phía mình và nói.

- Anh Thiệu trình độ văn hóa có thấp nên phát biểu không đạt yêu cầu lắm. Anh có nhiều lầm lỗi kỹ thuật trong phát biểu, nhất là chưa nhận ra được thượng tầng kiến trúc hạ tầng cơ sở của Cách mạng trong cuộc kháng chiến thần thánh chống Mỹ cứu nước vừa qua... Theo đề nghị của đồng chí quản giáo khối, anh Thiệu có thể chấm dứt phần phát biểu nơi đây và đề nghị tối nay tổ anh Thiệu sẽ họp để giúp đỡ anh điều chỉnh lại những nhận thức còn lệch lạc không phù hợp với thực tế.

Có lẽ thấy rằng còn để cho ông Thiệu phát biểu còn có thể lâm vào tình trạng lợi bất cập hại thêm nữa, do đó tên tổng quản giáo cắt ngang và không buộc ông phải tự đưa ra cho mình một con số thời gian cải tạo cụ thể. Hắn xua tay ngầm ý bảo ông Thiệu trở về chỗ cũ, rồi như để khỏi mất thì giờ, hắn xướng tên người phát biểu thứ hai.

- Anh Đặng Thế Tiến, cải tạo viên khối 4.

Vĩnh nhìn sang vị trí ngồi của khối 4. Tiến đã nhanh nhẹn đứng lên. Anh nhún vai cười nhẹ với các bạn đang ngước nhìn mình như thầm bảo: Đừng có lo!...

Tiến bước lên sân khấu và đến trước máy vi âm. Tên Quỳnh chưa chịu nhường ngay máy vi âm cho Tiến. Hắn nhìn Tiến cười cười và nói. Riêng anh Đặng Thế Tiến tôi cũng có đôi lời giới thiệu đặc biệt với các anh. Tôi biết anh Tiến từ trước ngày Cách mạng thành công. Anh Tiến lúc ấy đang là một thành viên của phái đoàn ngụy quyền trực tiếp ngồi cãi tay vo với Cách mạng trên bàn hội nghị. Cũng ngoan cường ra phết. Nhưng hiện nay qua học tập, qua các bản tự khai, Cách mạng ghi nhận anh Tiến đã có nhiều biến chuyển tốt, đặc biệt đã thành tâm khai báo tất cả tội ác mình đã phạm với Cách mạng với nhân dân. Hắn ngưng một chút như để tìm ý. Tôi có vài lời đặc biệt thế này, hắn tiếp, không có mục đích nào khác ngoài sự biểu dương anh Tiến trước tập thể và nhắc nhở anh Tiến phải ý thức cho đúng vị trí cải tạo viên của mình trong phát biểu hôm nay.

Sau khi tố Tiến một lá bài, hắn xoay ngang nhìn Tiến như để dằn mặt, rồi cười cười, tiếp. Bây giờ yêu cầu anh Tiến phát biểu.

Vốn đã quen ăn nói. Tiến không hề lúng túng chút nào trước đám đông bạn bè trước mặt và kẻ thù sau lưng. Anh bình tĩnh sửa lại máy vi âm cho ngay ngắn và lên tiếng phát biểu:

- Thưa tất cả các anh em, hôm nay được sự chiếu cố đặc biệt của ban quản giáo, tôi có dịp được phát biểu trước anh em đề tài: Tại sao tôi chống Cộng và qua học tập, tôi đã chuyển biến tư tưởng như thế nào? Tôi cũng xin thưa trước với anh em, đây là một đề tài vô cùng trọng đại; nó có nhiều dây mơ rễ má đến tận cùng ý thức và để nói cho hết, tôi nghĩ rằng tôi cần nhiều buổi hoặc nhiều ngày để thưa chuyện với các anh em. Nhưng Trên đã quy định mỗi người chỉ giới hạn phát biểu trong 5 đến 10 phút, nên tôi xin đi ngay vào vế một để không mất thì giờ...

Tiến nói đoạn đan hai bàn tay vào nhau khẽ bẻ bão. Anh tiếp. Thưa các anh em, tôi sinh năm 1947 ở Hà Nội. Trí nhớ của tôi về dĩ vãng Hà Nội không nhiều hơn cái trường tiểu học đặng Thái Sơn nơi tôi học vỡ lòng ở đó. Có nhớ xa hơn tí nữa thì là cái Ấu Trĩ Viên gần bờ hồ Hoa-Le, nơi tôi hay được bố mẹ đem ra chơi đùa... Một tí bánh tôm, một tí kem, những tiếng xịch tắc vang vọng trên những nẻo đường chiều vắng đầy lá thu vàng. Có cố gắng hết sức thì tôi cũng chỉ nhớ được đến chừng ấy. Rồi biến cố 54 xảy ra, trong đầu óc của một đứa bé lên tám, tôi không nhớ được gì hơn cái cảnh bố mẹ tôi, ông bà tôi, hàng xóm tôi khênh hết đồ đạc ra trước nhà bán đổ bán tháo. Tôi còn nhớ mẹ tôi bán cả cái bàn thờ bằng lim hay gụ gì đó. Cái bàn thờ đen bóng có cẩn những vỏ trai lóng lánh óng ả đã in đậm nét trong tôi suốt một thời thơ ấu... Rồi một sớm, bố mẹ tôi đem tôi lên xe chạy qua cầu Long Biên dài như bất tận. Tôi nhìn ra ngoài. Trời đầy sương mù. Tôi không thấy gì khác hơn những khung cầu đen ngòm đan vào nhau... Rồi phi trường Gia Lâm, rồi máy bay cất cánh. Tôi thấy mẹ tôi khóc và bố tôi đôi mắt cũng đỏ hoe. Đứa bé tám tuổi luôn luôn có quyền khóc theo mẹ nó chứ phải không các bạn? Thế là mẹ tôi khóc năm thì tôi khóc mười. Mẹ tôi khóc mười thì tôi khóc hai mươi...

Tiến ngưng nói một thoáng, lại đan hai bàn tay vào nhau bẻ bão, rồi tiếp tục. Thời gian trôi qua tôi lớn dần lên ở miền Nam. Cũng như tất cả các bạn tôi được hấp thụ nền văn hóa của miền Nam, một nền văn hóa "rất nhiêu khê", thật là "độc tài phát xít"; nó buộc người ta phải đau đầu đau óc biết tất cả những gì đã xảy ra từ thời Xuân Thu Chiến Quốc bên Tàu, từ thời Homère còn tập tễnh làm thơ. Nó còn bắt người ta biết đến cả những chuyện sỏi đá trên mặt trăng cơ cấu ra sao. Nhảm hơn lại còn phải học cả những lời Roméo tán tỉnh nàng Juliette vân vân và vân vân. Chao ôi! Thật là phí cả một thời son trẻ. Thay vì đi làm Cách mạng như các anh quản giáo đây thì tôi cứ dùi mũi vào sách vở. Tệ hơn thế, vừa mười tám tuổi, cái tuổi mà các anh quản giáo, các anh vệ binh còn trong trắng như các thiên thần, chỉ một lòng nghe theo lời Bác gọi; thì tôi, một thằng sinh viên miền Nam, đã vừa học, lại vừa tập tành xem báo Pờ-Lây-Boi, xem hình 36 kiểu... một cách rất là hồ hởi phấn khởi!

Anh em ngồi dưới bắt đầu ngứa ngáy lỗ tai. Vĩnh cũng thấy ngại thay cho Tiến. Thoạt đầu Vĩnh khoái trá vì thấy Tiến không hẹn mà gặp, đã dùng đúng chiến thuật câu dầm như anh dự liệu. Nhưng thấy Tiến lái câu chuyện ghê quá làm Vĩnh đâm lo. Vĩnh quan sát bọn quản giáo. Anh khá yên tâm vì có nhiều dấu hiệu cho thấy Tiến đang lôi cả lũ đười ươi ấy vào mê hồn trận. Dù sao không ai chê được lối kể chuyện của Tiến.

Bên trên sân khấu Tiến cũng đủ khôn ngoan để không đưa câu chuyện của mình biến thành một câu chuyện tiếu lâm. Tiến lái. Phải thú nhận rằng đến năm tôi ra đại học là năm tôi 22 tuổi, tôi chưa hề có một khuynh hướng chính trị rõ rệt nào. Tôi vẫn nghĩ quốc gia hay cộng sản thì cũng chỉ là những danh từ. Bố tôi lôi tôi vào Nam có lẽ cũng chỉ vì sợ bóng sợ gió. Quốc gia thì cũng là người Việt cai trị người Việt. Cộng sản thì cũng là người Việt lãnh đạo người Việt. Ở đâu thì cũng phải lao động, mà lao động thì phải được trả công tương xứng. Tôi không tin rằng lại có một tập đoàn chính trị nào cai trị người bản xứ bằng những đường lối của thời Trung Cổ dã man, hoặc đem danh dự quyền lợi của Tổ quốc và nhân dân đặt dưới chân một thế lực ngoại bang vì lý do này hay lý do khác... Đùng một cái, trong cái biển báo chí ngoại quốc phản động bày bán ở các lề đường miền Nam, tôi đã vô tình đọc được vài số báo của phương Tây. Trong những số báo ấy có đăng ảnh một cuộc biểu tình dâng kiến nghị lên chính phủ đòi giải phóng miền Nam của nhân dân Hà Nội. Tôi đọc phớt qua bài báo và thấy rằng: A! Thế ra ngoài Bắc cũng tự do dân chủ ra phết đấy chứ. Nhân dân cũng được tụ tập biểu tình dù là biểu tình dâng kiến nghị. Sinh hoạt chính trị như thế có khác gì miền Nam đâu. Tuy nhiên khi nhìn kỹ vào những tấm ảnh tôi mới ngã ngửa người. Trong những bức ảnh ấy tôi đã thấy gì? Tôi đã thấy nhân dân Hà Nội biểu lộ sự dân chủ của họ qua cuộc biểu tình, nhưng tại sao, vâng, tại sao trong cuộc biểu tình dâng kiến nghị đòi giải phóng miền Nam ấy, bên cạnh những bức ảnh của Hồ chủ tịch được nâng cao lại có cả ảnh của ông Lenin, ông Stalin và ông Mao Trạch Đông nữa? Trong đầu óc non nớt của một cậu sinh viên thời đó tôi đã xúc động và bất mãn vô cùng. Tôi tự nhủ: Người ta có quyền suy tôn lãnh tụ. Miền Nam cũng suy tôn lãnh tụ. Nhưng, sự khác biệt của hai miền Nam Bắc ở chỗ chưa bao giờ tôi thấy trong những cuộc biểu tình của nhân dân miền Nam người ta lại nâng cao cả ảnh của Kennedy, của Johnson hay của Nixon cả! Thế tại sao miền Bắc lại phải lôi cả quý ông Lenin, ông Stalin và ông Mao Trạch Đông vào cuộc biểu tình nội bộ của đất nước mình!

Tiến ngừng nói. Anh giơ hay tay trước mặt ra chiều luyến tiếc một cái gì. Anh nói tiếp. Thú thật đến ngày hôm nay tôi vẫn lấn cấn điều này. Vì chính điều này đã biến một cậu sinh viên là tôi thành một sỹ quan quân đội miền Nam để cầm súng chống lại miền Bắc Xã Hội Chủ Nghĩa. Tôi đã nghĩ rằng một nước mà người dân đã phải suy tôn cả những lãnh tụ của các nước bạn đến giúp mình thì nước ấy không thể nào có tự do, có dân chủ và có độc lập được.

Cả hội trường im phắc với câu nói đanh thép của Tiến. Để tránh sự nguy hiểm và cũng để chiến thuật câu dầm thành công, Tiến lái thật khéo. Thưa các anh quản giáo, thưa các bạn, đã có lúc tôi nghi ngờ đến xảo thuật ghép phim của bọn báo chí phản động phương Tây. Nhân đây, tôi thành khẩn xin các anh quản giáo, những người đại diện cho Cách mạng, vui lòng khai sáng cho cá nhân tôi được biết đâu là sự thật, để tôi khỏi bị những lấn cấn ray rứt mãi. Tôi xin quả quyết ý nguyện duy nhất của tôi là chỉ mong được làm một người công dân của một nước Việt Nam thật sự độc lập, dân chủ, hạnh phúc và ấm no...

Tiến đã khéo léo đẩy bọn quản giáo vào cái thế khó xử. Nhưng chúng đã không thể bắt lỗi anh được vì anh đã dùng một lối diễn đạt đầy thành khẩn và nhỏ nhẹ. Tên tổng quản giáo Quỳnh đã sập bẫy khi hắn đứng lên, tiến lại gần Tiến. Chẳng những hắn không nhắc nhở gì đến việc Tiến đã nói hơn nửa tiếng đồng hồ, chưa đi được tí gì vào vế thứ hai, mà lại còn giơ tay vỗ như biểu dương Tiến. Hắn nói.

- Anh Tiến đã có thể về chỗ ngồi.

Đợi cho Tiến xuống khỏi sân khấu, hắn tiếp. Vấn đề của anh Tiến đưa ra rất hay, rất thành khẩn và rất đáng được trên quan tâm giải quyết. Cách mạng đã có câu: Tư tưởng không thông vác gối bông cũng nặng! Tư tưởng mà thông vác cà nông cũng nhẹ! Cũng vì tư tưởng không thông, anh Tiến đã nhảy vào hàng ngũ ngụy quân chống lại Cách mạng. Và cũng vì tư tưởng đã thông, chúng tôi đã hò kéo pháo đánh tan quân thực dân Pháp trong trận Điện Biên Phủ dành độc lập tự do lại cho đất nước, đã thực hiện cuộc kháng chiến thần thánh đánh tan Đế quốc Mỹ giải phóng hoàn toàn miền Nam. Từ thực tế ấy, Cách mạng đã đặt tư tưởng lên khâu then chốt: Tư tưởng chỉ đạo hành động! Và cũng từ thực tế ấy, Cách mạng đã đề ra chính sách cải tạo tư tưởng cho những người lầm đường lạc lối, một chính sách sáng tạo nhất, khoan hồng nhất, nhân đạo nhất, cấp thiết nhất, có tình có lý nhất và cũng toát lên tính ưu việt của Đảng ta nhất.

Sau khi lôi ra một thúng đầy những cái nhất tên Quỳnh trở lại vấn đề chính. Cái thắc mắc khi nãy của anh Tiến đã thành khẩn nêu ra, xét chung, cũng là cái thắc mắc của tuyệt đại đa số anh em ngồi đây. Thế thì là tôi cũng thay mặt khung giải đáp để các anh quán triệt thế này. Để hiểu được chủ nghĩa Cộng sản là gì, phải nói rằng với trình độ của các anh hiện nay chưa thể hiểu được! Các anh cần phải có một thời gian học tập tối thiểu 3 năm, 5 năm, 7 năm hoạt lâu hơn nữa, tùy khả năng nhận thức và tiếp thu của từng người; mới có đủ điều kiện để giác ngộ và thông suốt chủ nghĩa Cộng sản. Nói khác hơn, hiện các anh vẫn bị lợn cợn ở cái khâu bản chất và hiện tượng. Các anh thấy cuộc biểu tình của nhân dân ta ngoài thủ đô Hà Nội phô hình các chủ tịch vĩ đại Lenin, Stalin, và Mao Trạch Đông bên cạnh chân dung Bác kính yêu đã vội bất mãn, vội vã khẳng định rằng nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa không có tự do, không có độc lập. Đây là một lầm lẫn ở bước đầu cơ bản, phát xuất từ hậu quả của một đường lối giáo dục tư sản ích kỷ và tuyên truyền xuyên tạc của các ngụy quyền phản động. Hiện nay, tôi chưa thể nói nhiều hơn về vấn đề này, chỉ tóm tắt vài điểm then chốt để các anh tạm thời đả thông những khúc mắc; sau này, từ từ các anh sẽ được giáo dục nhiều hơn và yêu hơn chủ nghĩa cộng sản. Vậy chủ nghĩa Cộng sản là gì? Là một chủ nghĩa mới nhất và sau cùng nhất. Nó hội đủ tính sáng tạo, tính nhân đạo, tính khoa học. Nó nhằm mục đích thủ tiêu mọi biên giới các biệt giữa các quốc gia đồng lúc vẫn tạo điều kiện phát huy triệt để đặc tính và truyền thống của các dân tộc. Nó là một chiến tuyến tổng hợp mọi giai cấp bị bóc lột, đoàn kết lại để tạo sức mạnh đánh tan mọi thế lực bóc lột và phản động, đưa loài người đến một tương lai đại đồng sống hòa bình, hạnh phúc, ấm no chung. Để tiến tới một tương lai đại đồng tốt đẹp như thế, chủ nghĩa Cộng sản phải có một sự đoàn kết hợp nhất từ thượng tầng kiến trúc đến hạ tầng cơ sở. Và các lãnh tụ của chúng ta, những lãnh tụ thiên tài như Lenin, Stalin, Mao Trạch Đông, bác Hồ kính yêu... mà tài ba và đức độ của các Ngài đã không còn thu hẹp lại ở một quốc gia; nhưng đã trở thành mặt trời chói sáng trên loài người tiến bộ khắp năm châu. Các ngài là biểu tượng của sự đoàn kết lý tưởng. Do đó, nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới, trong đó có nhân dân ta, đều tỏ lòng kính yêu vô bờ bến. Mà đã tỏ lòng kính yêu vô bờ bến thì ở đâu, các Ngài đều được ngự trị chung trong trái tim của mọi người. Phô hình, phô ảnh chẳng qua chỉ là một hành động tỏ lòng kính yêu ấy mà thôi. Tôi bảo thật với các anh, các anh tưởng rằng nhân dân Liên Sô không kính yêu Bác Hồ của ta à? Tên Bác Hồ đã được nhân dân Liên Sô lấy đặt cho một con đường ngay tại thủ đô Mát-Cơ-Va đấy!

Tên tổng quản giáo nói một hơi về chủ nghĩa Cộng sản đáng yêu đáng kính của hắn. Hắn chợt nhớ ra điều gì vội liếc nhìn đồng hồ tay và vội vã kết luận. Bọn phản động đã lấy mức nước biển mà đo đỉnh núi cao! Tôi hy vọng rằng trong tương lai, qua cải tạo, các anh đều được giải phóng mọi tư tưởng sai trái cũ để được lòng dân tộc nói riêng và chủ nghĩa Cộng sản nói chung đón nhận vào lòng.

Một tràng vỗ tay từ sân khấu vang lên. Bên dưới bọn tù cũng vỗ tay đáp lễ.

Vĩnh ngồi suy nghĩ chuyện xưa chuyện nay. Chẳng hiểu bọn "cán bộ nhà nước" của thành Sparta hơn 500 năm trước Tây lịch có được đào tạo để nói như vẹt giống bọn cán bộ nhà nước CSVN ngày nay không nhỉ? Chẳng lẽ lịch sử lại có những chuyện tái diễn rập khuôn nhau dù đã cách nhau đến mấy ngàn năm? Một bọn lãnh tụ điên mê với quyền bính, điên mê với cái trật tự xã hội cuồng bạo của chúng, đã "... biến mỗi người dân thành một người lính. Con trai sinh ra yếu đuối bỏ chết trên đồi. Những đứa khỏe mạnh nhà nước thu nuôi dưới một kỷ luật lính từ lúc lên 7. Con gái thì được huấn luyện để trở thành mẹ chiến sỹ. Tất cả đều phải phấn đấu cho đến chết để trở thành... anh hùng như các lãnh tụ luôn luôn nghĩ mình là anh hùng! Khẩu hiệu mọi người dân phải thuộc nằm lòng là: Tất cả phải hy sinh quyền lợi cá nhân cho Tổ quốc! Để thực hiện được "lý tưởng" này, bọn lãnh tụ đã cấm dân thành Sparta giao thương với xứ ngoài (để tránh tiêm nhiễm tư tưởng tiến bộ xã hội), cấm du lịch (để không có ý niệm về sự so sánh giữa thiên đường và hỏa ngục), cấm sống xa hoa (để thắt lưng buộc bụng cung phụng các lãnh tụ dưới bình phong phục vụ đất nước)..."

Chẳng thể xác quyết sự tăm tối của dân thành Sparta xa xưa và của dân Việt Nam ngày nay cái nào ghê rợn hơn cái nào, nhưng Vĩnh vẫn có cảm giác chúng giống nhau ở nhiều điểm lắm, giống đến độ hãi hùng...

Bên trên sân khấu, tên cán bộ thành Sparta thời mới, loại cũng được huấn luyện từ lúc... lên 7, một lần nữa vang lên trên sân khấu. Bây giờ đã đến giờ nghỉ trưa. Qua nhận xét, cũng báo cáo các anh rằng thì là xét theo lượng ta có thể nói lần phát biểu hôm nay chưa đạt chỉ tiêu; nhưng xét theo phẩm thì đã rất đạt yêu cầu. Chiều nay và nguyên ngày mai nữa, ban chỉ huy trại sẽ tiếp tục chỉ định một số anh nữa lên phát biểu. Yêu cầu trước mắt là các anh phải phát huy cái khí thế sáng nay, phát biểu thành khẩn và nghiêm túc đề tài đã được Trên đề ra.

Tên tổng quản giáo Quỳnh ngưng một giây lát. Hắn tính nói thêm gì đó nhưng chả hiểu sao lại thôi. Sau cùng, hắn kêu tay liên khối trưởng bước lên sân khấu dặn dò vài câu. Liên khối trưởng Lượm gật gù vâng dạ rồi tiến lại trước máy vi âm do tên Quỳnh nhường cho. Lượm ngó xuống mọi người, nói.

- Ban quản giáo đề nghị các anh em cùng hát to một bài trước khi về ăn trưa. Tôi nhấn mạnh theo ý trên, các anh phải hát cho thật khí thế bão nổi và vỗ tay cho thật đều. Bây giờ tôi bắt nhịp bài Bão Nổi Lên Rồi. Nói tới đây Lượm rống lên bắt nhịp: Bão nổi lên rồi hai ba...

Bên dưới cái đói và cái mệt khiến lũ tù hát theo một cách thật rời rạc, trái ngược hoàn toàn với nội dung bài hát: Bão nổi lên rồi từ miền Nam quê hương thân yêu, từ Trị Thiên băng qua Tây nguyên lan tới bưng biền rồi vào Sài Thành...

Vĩnh che tay ngáp vặt. Anh nghĩ tới cái cảnh chia cơm chia canh trưa nay, nghĩ tới những con ruồi bu đen vô phương xua đuổi, nghĩ tới thời gian không có một cái mốc nào trước mặt...

1      2      3      4      5      6      7      8      9       10      11      12      13      14