CUỘC ĐỜI CỤ NGÔ ĐÌNH CẨN

NGÔ TỔNG THỐNG MUÔN NĂM

VRNs (26.10.2014) – Sài Gòn – Ông Ngô Đình Cẩn sinh năm 1912 tại nguyên quán làng Đại Phong, Huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Ông là em trai áp út của ông Ngô Đình Diệm. Ông Cẩn có thói quen chân đi guốc gỗ, miệng nhai trầu bỏm bẻm, nên có hỗn danh là “Cố Trầu”, hoặc là “Lãnh Chúa Miền Trung”. Còn các nịnh thần thì thường gọi ông Cẩn bằng “Cậu Cẩn”.

Ông Ngô Đình Cẩn được giao làm Cố Vấn Trung Phần, phụ trách Miền Trung và vùng Tây Nguyên. Tổng Hành Dinh của ông đóng gần nhà thờ Phủ Cam, nay thuộc phường Phước Vĩnh, thành phố Huế và một khu biệt thự khác ở ấp Ngũ Tây làng An Cựu, nay thuộc xã Thủy An, thành phố Huế, gần khu di tích Chín Hầm nổi tiếng.

Bản thân ông Cẩn rất tôn trọng các vị Phật Giáo tu hành ở Huế, vì một lẽ rất dễ hiểu là, việc theo đạo Thiên Chúa của gia đình ông, chỉ mới bắt đầu từ đời thân phụ ông là cụ Ngô Đình Khả.  Và nhiều người đã nghĩ sai, cho rằng theo đạo Thiên Chúa, thì không được thờ ông bà trong nhà, không được đặt bát nhang. Nhưng gia đình ông Ngô Đình Cẩn đã thấm nhuần Nho Giáo khá sâu sắc, nên họ không thể từ bỏ việc thờ cúng tổ tiên, và đã nhờ chùa Từ Đàm thờ cúng. Cứ tới mỗi kỳ kỵ giỗ, gia đình ông đều được nhà chùa lo giúp hết mọi việc.

Những khi ông Cẩn có dịp tiếp xúc với các vị sư trên chùa, thì bao giờ ông cũng rất niềm nở, kính trọng. Sư Thích Trí Quang là người hay lui tới với ông Cẩn nhất.

Ông Cẩn là người rất quê mùa, cách xử sự không xa mấy so với các ông lý trưởng, chánh tổng ngày xưa. Sau nầy khi đời lên hương và hằng năm khi có lễ lược gì đó, “Cậu Cẩn” cho vật trâu bò, hạ heo gà mời nhiều người đến ăn. Ông mời từ các cán bộ Xã Ấp, cho tới hàng Bộ Trưởng, Thứ Trưởng ở Trung Ương. Cán bộ Xã Ấp, ai được mời tới ăn cỗ nơi nhà Cậu Cẩn, được coi như là điều vinh hạnh, và đi khoe với người khác rằng: tôi được Cậu Cẩn mời tới. Dĩ nhiên, những người nầy thì đông, họ ngồi quanh hai, ba dãy bàn dài, có gia nhân của Cậu Cẩn bưng chén đũa, thức ăn, ra đến tận nơi ngồi, mời rất lịch sự. Cũng lắm người tuy là khách, nhưng thích xông xáo, nhào vào bưng dọn, mong được Cậu để mắt tới. Trong khi khách ngồi ăn, thì Cậu Cẩn mặc quần lụa, cởi trần, tay cầm quạt giấy, quạt phành phạch, miệng nhai trầu bỏm bẻm, đi quanh từng bàn, hỏi thăm chung chung:

- Răng?  Ăn ngon không?  Rán ăn no hỉ?.

Sau 1-11-1963, khi nói về ông Ngô Đình Cẩn, dư luận thưòng chê bai ông: nào là học dốt, ươn hèn, nhút nhát, hách dịch, kỳ thị Nam-Bắc v.v…

Nhưng sự thực thì khác hẳn với những lời đồn đại đầy ác ý có chủ mưu đó. Mặc dầu trình độ văn hóa, bằng cấp so ra với mấy ông anh, thì ông Cần không bằng. Nhưng không phải vì thế mà ông Cẩn không biết tính toán công việc chu đáo, và ông cũng không bao giờ tỏ ra hách dịch với ai, hoặc phân biệt Nam-Bắc. Trái lại ông là người nhiều tình cảm, có tâm hồn phóng khoáng, chuyện trò cởi mở, và ông cũng không ươn hèn, hoặc nhút nhát như những lời đồn đãi, ác ý gán ghép cho ông.

Và dù thương hay ghét, những người sống gần ông Cẩn, ai cũng phải công nhận rằng: ông là một người con rất hiếu thảo, ông không tham gia chính quyền, là để có trọn thời giờ sống bên cạnh, và đích thân lo lắng chăm sóc thân mẫu từng bữa ăn, giấc ngủ.  Với đời sống độc thân,  ngoài thời gian chăm sóc mẹ ra, ông Cẩn chỉ thích đi câu cá và trồng bông, trồng kiểng thật xinh đẹp quanh nhà.

Cũng chính vì cái thú thích đi câu này mà ông đã bị bọn “điếu đóm” làm ông mang tiếng không ít. Ở Huế ai cũng biết câu nói truyền miệng của người dân rằng “Công An thì Hoát, Cảnh Sát thì Vang, vì hai tên này rất ác ôn, côn đồ, cậy oai cậy thế, cáo mượn lốt hùm, gây ra nhiều điều bất mãn cho người dân, khi chúng lợi dụng công việc bảo vệ an ninh cho ông Cẩn mà làm nhiều điều trái tai gai mắt, để nịnh bợ tâng công.

Chẳng hạn như mỗi khi ông Cẩn đi câu, nhân viên canh gác nhà ông Cẩn liền báo cho chúng biết, theo lời dặn. Thế là bọn công an, cảnh sát chúng cho xe Jeep hộ tống và kéo còi hụ inh ỏi để xua đuổi những người ngồi câu gần đó, trước khi ông Cẩn tới câu, vô tình làm cho ông Cẩn bị mang tiếng rằng đi câu, mà cũng tiền hô hậu ủng.

Cũng như các vị Tướng Tá khi ra Huế cũng thường ghé đến thăm ông Cẩn, và họ cũng bị bọn tay chân Hoát, Vang làm khó dễ, vì bọn chúng biết rằng các vị đó đến thăm ông Cẩn không ngoài mục đích lấy điểm với Tổng Thống, hoặc nhờ xin xỏ điều chi, nên chúng cũng giở trò làm khó dễ các vị đó để kiếm tiền.

Các vị đến hỏi cho vô gặp ông Cẩn thì chúng trả lời :

- Cậu đang ngơi!

Nhưng khi các vị biết ý câu trả lời của chúng mà xòe bao thư ra, thì bọn chúng trả lời mau lẹ rằng:

- Để tui vô coi Cậu đã dậy chưa?

Và một lát sau chúng chạy ra nói rằng:

- Cậu đã dậy, xin mời vô!

Sự thực ông Cẩn cũng chẳng ngủ hay bận làm gì cả, bọn chúng chỉ âm thầm chạy ra chạy vô kiếm cớ  khó dễ, để moi tiền mà thôi.

Tôi nhớ lại hồi 1956 hay 1957 gì đó, ông Huỳnh, nguyên Trưỏng Cảnh Sát Thương Khẩu, thấy những cảnh ngang tai chưóng mắt quá, nên khi về Saigon ông Huỳnh tìm mua được một con Nhồng (con Yểng) biết nói tiếng người, đem ra Huế biếu ông Cẩn. Ông Cẩn cũng rât thích con Nhồng này. Thích nhất là ông Huỳnh dạy cho con Yểng nói chỉ một câu, mỗi khi thấy người lạ đến nhà ông Cẩn.  Đó là câu:

- Ê ! Đồ điếu đóm!

Và cũng chính vì con Nhồng này, đã làm cho  các Tướng Tá điếu đóm nhột nhạt vô cùng, nên họ đã có dịp trả thù ông Cẩn sau này.

Bản tính ông Cẩn thích trò chuyện, hiếu khách, nên thường có nhiều khách đến thăm.  Nhưng khổ một nỗi vì bọn gia nhân chúng hay làm tiền, gây khó khăn cho khách và gây tai tiếng không tốt cho ông Cẩn.  Nhưng công tâm mà nói, thì chính các vị khách, không mời mà tới, lợi dụng ông Cẩn, đã tạo cho bọn gia nhân thói quen làm tiền xấu xa, để mang tai tiếng cho ông Cẩn.

Cũng như bản tính ông Cẩn ưa sạch sẽ, gặp bọn gia nhân biếng nhác, nhất là biếng nhác trong công việc lau chùi nhà cửa, nên khi khách khứa bước vô nhà thì chúng bèn rỉ tai nói khẽ:

- Xin quí vị cởi giày ra!  Tất  nhiên là “quí vị” nghe theo lời chúng răm rắp!  Còn tôi đã nhiều lần vô nhà ông Cẩn, tôi thường mang đôi botte de saut còn dính đầy bùn đất và cứ đi thẳng luôn vào nhà.  Bọn gia nhân thấy vậy chúng nhìn tôi đăm đăm. Tôi biết ý chúng nên nói thẳng:

- Nếu thấy bẩn thì lau cho sạch đi!

Nghe tôi nói vậy, bọn chúng lẳng lặng đi nơi khác.

Nói tóm lại, lúc ông Cẩn đương thời thì đủ mặt văn võ bá quan, tai to mặt lớn ra vô xum xoe khúm núm, đến khi ông Cẩn ngã ngựa thì họ xúm nhau vào bới lông tìm vết mà vạch ra các tội mà họ đã tự ý đem gán cho ông Cẩn.

Những người tập họp quanh Cậu Cẩn lúc ấy, một số thuộc bên văn, đỗ đạt trước 1945 như các ông công chức Võ Như Nguyện, Ngô Đình Thảng, Nguyễn Đôn Duyến, Nguyễn Đình Cẩn, Ngô Ganh (nhạc sĩ).  Bên quân sự có Thái Quang Hoàng, thiếu úy Pháp, tốt nghiệp trường sĩ quan quân sự TON, Nguyễn Ngọc Lễ, gốc là Hạ sĩ quan, lính Khố Đỏ Pháp. Hạ sĩ quan lính Khố Xanh có Đỗ Mậu, Phùng Ngọc Trưng, Đinh Sơn Thung. Trần Hữu Điểu, Đội Trưởng lính Khố Vàng, bảo vệ Đại Nội, Kỳ Quan Liêm, Huỳnh Hữu Hiến… Ông Lê Khương, tốt nghiệp trung học thời Pháp thuộc, khi quân đội Quốc Gia thành lập, ông được đồng hóa Đại Uý, cùng trong nhóm với các ông Đỗ Mậu, Đinh Sơn Thung…

Các vị nầy, trước khi cụ Ngô Đình Diệm về cầm quyền, thường lui tới nhà Cậu Cẩn, nhất là trong các dịp lễ tết.  Họ chỉ ủng hộ vậy thôi, chớ không có hoạt động gì mạnh, ngoại trừ vài lần rải truyền đơn trong Đại Nội hoặc tại thành phố Huế. Hoạt động của họ bị hạn chế vì số đông là công chức hoặc quân nhân, sĩ quan trong Quân Đội Quốc Gia thời Bảo Đại.  Tuy nhiên, khi việc tranh chấp giữa Thủ Tướng Ngô Đình Diệm và Trung Tướng Tham Mưu Trưởng Nguyễn Văn Hinh đã trở nên gay gắt, thì họ đứng hẳn về phe Thủ Tướng Ngô Đình Diệm, chống lại Nguyễn Văn Hinh và chống cả Quốc Trưởng Bảo Đại. Đặc biệt, ông Thái Quang Hoàng lúc đó là Thiếu Tá, đã kéo quân lính lên phía tây Phan Rang, lập chiến khu Sầu Đâu để chống lại phe tướng Hinh.  Ông Lê Khương lúc ấy đeo lon Thiếu Tá, cũng chống Tướng Nguyễn Văn Hinh và bị bắt đưa vào Saigon để xử tội.  Nửa đường, ông trốn thoát được.

Ngày 1 tháng 11 năm 1963, các Tướng Lãnh phản bội làm đảo chính, lật đổ chính phủ do Tổng Thống Ngô Đình Diệm cầm quyền, phe đảo chính đã giết chết Tổng Thống Ngô Đình Diệm và ông cố vấn Ngô Đình Nhu. Trước biến cố chính trị này, ông Ngô Đình Cẩn đã chạy vào ẩn náu trong Dòng Chúa Cứu Thế, sau đó xin tỵ nạn ở Tòa Lãnh Sự Hoa Kỳ ở Huế. Nhưng không may, ông đã bị Tòa Lãnh Sự Hoa Kỳ chuyển vào Sài Gòn, trao lại cho Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng.  Và ông Ngô Đình Cẩn đã bị kết án tử hình, bị xử bắn lúc 5 giờ chiều ngày Thứ Bảy 9 tháng 5 năm 1964. Ông được an táng tại nghĩa trang trong khu vực sân bay Tân Sơn Nhất, về sau được qui tụ về nghĩa trang Lái Thiêu (Bình Hòa, Thuận An, Bình Dương) nằm chung với hai anh Ngô Đình Diệm, Ngô Đình Nhu và thân mẫu Phạm Thị Thân.

Và để có được bản án tử hình, giành cho ông Ngô Đình Cẩn, Tướng Nguyễn Khánh đã phải điều động cho Đại Tá Nguyễn Văn Mầu, đương quyền Giám Đốc Nha Quân Pháp lúc bấy giờ, được biệt đãi đưa lên làm Bộ Trưởng Bộ Tư Pháp. Trong khi chức Bộ Trưởng Tư Pháp thường phải được tuyển chọn trong số những thẩm phán hay luật sư chuyên ngành Tư Pháp tài giỏi, đạo đức, được mọi người, nhất là giới luật sư kính nể. (Trong khi Nguyễn Văn Mầu chuyên ngành về Quân pháp)

Sở dĩ có việc chọn Bộ Trưởng Tư Pháp tréo cẳng ngỗng như vậy là vì chỉ có Đại Tá Nguyễn Văn Mầu mới chịu làm theo lệnh của Tướng Nguyễn Khánh, cho dù lệnh đó có sai nguyên tắc luật pháp.

Vì thế, qua sự  “làm việc” của Bộ Tư Pháp, do ông chuyên ngành Quân Pháp đứng đầu, đã có được Sắc Luật số 4/64, theo đúng tinh thần “Cách Mạng” trình cho Tướng Nguyễn Khánh ký và ban hành ngày 28-2-1964.

Và Sắc luật số 4/64 này đã là vòng vây khép chặt của luật pháp “cách mạng “, ông Cẩn không thể nào sống sót, qua mấy điều luật mới, điển hình như sau:

Điều 5, cấm Toà Án Cách Mạng không được quyền giảm khinh, cũng như không được phạt án treo.

Điều 15, quy định rằng Toà Án Cách Mạng tuyên án liền sau phiên họp nghị án, không đình hoản.  Những án khuyết tịch coi như đương tịch.

Điều 16, cấm các bị cáo không được kháng cáo hoặc thượng tố.

Nhận xét về khả năng của ông Ngô Đình Cẩn, VC nằm vùng Phạm Xuân Ẩn đã nói: “Ngô Đình Cẩn là một người rất tài giỏi, nếu anh em Diệm – Nhu nghe lời Cẩn thì chưa chắc chế độ Ngô Đình Diệm đã sụp đổ lúc đó”.

Sau hơn 40 năm, khi ôn lại lịch sử phiên Tòa đã xử ông Cẩn, nhà báo Lữ Giang viết hỏi:

“Đại Tướng Khánh có biết ông Cẩn đã nhìn các sĩ quan được Đại Tướng cử làm phụ thẩm quân nhân tại Toà Án Cách Mạnh như thế nào không? Luật Sư Võ Văn Quan người biện hộ cho ông Cẩn, cho biết khi nhìn mấy tên phụ thẩm quân nhân ngồi xét xử, ông Cẩn đã nói với Luật Sư Quan:

“Luật Sư biết không, lúc mấy tên đó tới lui tại nhà tôi, khúm núm xưng “con”, xin xỏ, cầu cạnh.  Bây giờ bọn nó tiếp tay để ngồi phiên xử này xử tôi, mặc dầu họ có thể từ chối.  Đúng là một lũ phản phúc…”

Luật sư Quan cho biết thêm, lúc ở phiên toà, ông Cẩn ngồi dựa vào ghế, nhìn thẳng vào các phụ thầm quân nhân. Một vài phụ thẩm Quân nhân, khi nhìn xuống, chạm phải mắt ông Cẩn, liền quay về hướng khác.

Còn Tướng Nguyễn Khánh thì sao?

Đại Úy Nguyễn Văn Minh, người phụ trách về an ninh của ông Cẩn lúc đó có kể lại năm 1956, sau khi nhận chức Tư Lệnh Sư Đoàn I Bộ Binh ở Huế, Đại Tá Khánh đến xin được vào chào ông Cẩn, nhưng không hiểu tại sao ông Cẩn không tiếp.  Đại Tá Khánh liền áp dụng chiến thuật “lỳ”.  Từ hôm sau, mỗi buổi sáng, đầu giờ làm việc, Đại Tá Khánh đều mặc quân phục chỉnh tề, tự mình lái xe đến đậu ngay trước nhà ông Cẩn. Sau khi yêu cầu nhân viên gác cổng vào trình xin cho ông được gặp, ông trở ra ngồi trên xe đợi hàng tiếng đồng hồ. Không được gặp, hôm sau Tướng Khánh lại lái xe đến và làm như thế, liên tiếp trong ba bốn sáng.  Cuối cùng, ông đã được ông Cẩn tiếp.

Luật Sư Quan đã kết luận bài biện hộ cho ông Cẩn như sau:

“Trong cuộc Cách Mạng năm 1789 của Pháp, Quốc Hội gọi là Convention National, bầu trong thời kỳ La Terreur (Khủng Bố) gồm đa số là những người do tên độc tài khát máu Robespierre dùng áp lực để đưa vào.  Trước khi đem vua Louis XVI ra xét xử tại Quốc Hội, Robespierre đã tuyên bố là phải cho án tử hình.  Trong phiên tòa đặc biệt đó, nhiều người của Convention National đã cật vấn hằn học, mạt sát thậm tệ vua Louis XVI, cho biết trước rằng họ sẽ bỏ phiếu tuyên án tử hình. Khi đứng lên biện hộ cho vua Louis XVI, Luật Sư Sège đã can trường nói thẳng với họ: “Je viens ici chercher des juges, mais je ne trouve que des bourreaux.” (Tôi đến đây tìm những vị thẩm phán quan, nhưng tôi chỉ gặp những tên đao phủ thủ).

Trong lịch sử tư pháp Việt Nam, chúng tôi chưa thấy có luật sư nào dám xúc phạm các quan tòa như vậy. Nhưng vì những điều Luật Sư Quan nói là sự thật nên các “phán quan” chỉ ngồi chịu trận chứ không có phản ứng nào. (trích từ bài “Yêu cầu Tướng Khánh trả lời trước lịch sử” của Lữ Giang)

Trong lúc ông Cẩn đang bị giam giữ, thì Cụ Cố Ngô Đình Khả tức Cụ bà  Phạm thị Thân được di chuyển từ Huế vào Sài Gòn, sống ở nhà anh Nguyễn Linh Tuyên, được ít lâu sau thì Cụ Cố từ trần. Tôi được gia đình anh Tuyên báo tin buồn này sớm nhất. Khi tôi và anh Tuyên đang bàn bạc cùng ông bà Ấm và Đức cha Thuận, sắp đặt công việc cho buổi lễ an táng cụ cố, thì ông bà Trần Trung Dung đến cho biết:

- “Hội Đồng Tướng Lãnh” ấn định chỉ cho phép quàn trong 24 tiếng thôi, đến 5g30 sáng hôm sau thì phải di quan ra khỏi nhà. Việc mai táng tôi đã giao cho nhà hòm Tôbia lo liệu mọi việc.

Nghe nói vậy, tôi mới hỏi ông bà Dung:

- Việc di quan, thì anh chị tính chuyển linh cửu Cụ Cố bằng phương tiện nào?

Ông Dung Đáp:

- Tôi bảo họ dùng xe hơi.

Mọi người có mặt im lặng, nhưng  tôi gạt phăng đi và nói:

- Không! Để tôi gọi Tobia thay xe hơi bằng xe ngựa, mà phải là 4 ngựa kéo cho trang trọng, chứ không phải chỉ có 2 ngựa kéo là đủ.

Ông Dung nói:

- Nhưng Hội Đồng Tướng Lãnh nói phải di quan ra khỏi nhà lúc 5g30 sáng.

Tôi đáp:

- Tôi đồng ý di quan ra khỏi nhà theo đúng giờ qui định, và chỉ xin cho thay phương tiện di quan mà thôi.

Sở dĩ tôi yêu cầu được di quan bằng xe ngựa là có lý do, vì xe ngựa đi chậm rãi, thong thả từ nhà anh Tuyên đến nhà thờ dòng Chúa Cứu Thế, cốt là để chờ đồng bào từ các họ đạo, kịp đến nhà thờ dự đám táng và dự lễ cầu nguyện cho cụ Cố.

Nghe tôi nói vậy, ông bà Ấm, Đức Cha Thuận đều đồng ý với tôi.  Sau đó tôi hỏi anh Tuyên:

- Hà Di đâu mà chưa thấy đến chụp hình ?

Anh Tuyên cho biết:

- Tôi đã gọi, song Hà Di sợ liên lụy nên từ chối.

Nghe vậy, tôi nói anh Tuyên để tôi đi thông báo cho các họ Đạo và báo chí biết tin này. Đồng thời tôi chạy vội đến Tòa Báo Sàigòn Mai của Ngô Quân. May quá, tôi gặp nhà báo Nguyễn Bảo Sỹ, em Tướng Nguyễn Bảo Trị làm ở đây. Gặp Sỹ tôi nói:

- Có tin sốt cho cậu đây.

- Tin gì thế?

- Tin thân mẫu cố Tổng Thống mới từ trần.

- Ở Huế hay ở đâu ?

- Ở tại Sàigòn này. Cậu có muốn theo tôi đến chụp hình, lấy tin không?

- Trời ơi, muốn lắm chứ !

Thế là tôi đưa Sỹ đến nhà anh Tuyên chụp hình, và hai đứa tôi đưa phim ra ngay tiệm chụp hình Kinh Đô, trên đường Phan Đình Phùng, rửa hình cấp tốc, để Sỹ đưa lên báo cho kịp giờ phát hành. Sau đó, tôi đến các nhà thờ Chợ Quán, Huyện Sĩ,… thông báo tin thân mẫu cố Tổng Thống đã qua đời, đồng thời cũng cho tin đến các ông: Stuart, Bryan Mills, v.v … để họ đến chia buồn.

Và thật đáng tiếc, những tài liệu tôi đưa cho Sỹ đăng báo, và những hình Sỹ chụp linh cửu Cụ Cố tại nhà anh Tuyên đưa đăng báo, đã bị “bà kiểm duyệt” tàn nhẫn cắt bỏ một cách bỉ ổi, chỉ rộng lượng cho đăng vài dòng tin “Cáo Phó” ngắn ngủi thôi.

Khi Cụ Cố mất, bà Nguyễn Văn Ấm khuê danh Ngô Đình Thị Hiệp, có làm đơn xin Hội Đồng Tướng Lãnh cho phép ông Ngô Đình Cẩn về chịu tang mẹ, nhưng họ đã ác độc và nhất là còn sợ vía ông Cẩn, nên không chấp thuận. Sau đó tôi đích thân lái xe đưa bà Ấm lên gặp Đức Tổng Giám Mục Nguyễn Văn Bình xin can thiệp, song cũng không được.

Rốt cuộc ông Cẩn phải lãnh cái án Tử Hình, khiến cho dư luận rất bất mãn, và cho tới lúc bản án Tử Hình được áp dụng, thì thiên hạ mới thấy lòng can đảm của ông Ngô Đình Cẩn, ông không hèn yếu, nhút nhát, như dư luận được hướng dẫn, nên thiên hạ thưòng chê bai ông.

Cứ theo như luật tử hình, thì trưóc khi xử tử, tội nhân phải được bịt mắt, nhưng ông Cẩn đã không chịu bịt mắt, vẫn ngang nhiên, dõng dạc nói:

-Không, khỏi cần bịt mắt tôi, để tôi đưọc nhìn quê hương tôi lần chót.

Và ông mỉm cười, sẵn sàng đợi nhận những viên đạn vô tình và oan nghiệt, do những kẻ trưóc đây đã từng quị lụy, hàm ơn mưa móc của ông, nay họ đã cố tình ra lệnh giết ông.

Chung qui, ông Cẩn phải lãnh án tử hình, cũng vì chúng nghĩ ông có nhiều tiền, mà lại không chịu đem tiền bỏ vào túi tham của Tướng đảo chánh Nguyễn Khánh, khi hơi tiền đã làm mờ mắt, che lấp cả lưong tri, của những kẻ đang có quyền hành, thì họ chẳng nghĩ gì đến Đạo lý, Nhân nghĩa cả.

Tin xử Bắn Ông Ngô Đình Cẩn

Báo Chính Luận số ra ngày 10-5-64 đưa tin:

* 5 giờ chiều thứ Bảy 9-5-64 xử bắn ông Ngô Ðình Cẩn tại khám đường Chí Hòa.

*  Tử tội Phan Quang Ðông bị bắn ở Huế.

SÀI GÒN – Nguồn tin thông thạo cho biết tử tội Ngô Ðình Cẩn sẽ bị hành quyết ngày 9-5, tại Trung Tâm Cải Huấn Chí Hòa vào lúc 5 giờ chiều. Cũng theo nguồn tin trên, Phan Quang Ðông cũng sẽ bị hành quyết tại Huế cũng nội trong ngày thứ Bảy.

Theo tin chánh thức thì mỗi một tờ báo ở Sài Gòn được cử một ký giả theo dõi. Và theo lời hứa của Thủ Tướng thì cũng có cả đại diện dân chúng ở Huế được chứng kiến. Hiện giờ, chung quanh khám Chí Hòa sự canh phòng trở nên rất nghiêm ngặt. Ngô Ðình Cẩn sẽ được xử bắn tại đây.

Còn theo tin thông thạo thì có lẽ Phan Quang Ðông được xử bắn, vì Việt Nam chỉ có một máy chém. Trung Tướng Khánh sẽ đi Huế dự cuộc biểu tình vĩ đại và sẽ tuyên bố đôi lời với quốc dân đồng bào.

Những tiết lộ mới chung quanh vụ án Ngô Ðình Cẩn

Theo tin của tờ báo Quân Ðội Mỹ “Stard and Stripes” thì Ðại sứ Mỹ Cabot Lodge có tìm cách cứu ông Cẩn khỏi chết.

Nhiều nguồn tin Mỹ khác còn xác nhận rằng Tòa Ðại Sứ Mỹ ở Sài Gòn “đã làm đủ mọi điều có thể làm được trong mấy tuần qua để cứu Cẩn”.

Thêm nữa, những nguồn tin trên cũng còn nói rằng Ðức Hồng Y Spellman ở Nữu Ước, cũng xin giùm cho Cẩn, và Hội Ðồng Quân Ðội Cách Mệnh, cũng nhận được hàng chục lá đơn xin ân giảm cho Cẩn, từ các tư nhân và các tổ chức Mỹ gửi tới.

Ðại Sứ Lodge còn phủ nhận tin đồn: trước đây Hoa Kỳ đã từ khước, không cho Cẩn tỵ nạn chính trị và trao Cẩn cho Hội Ðồng Quân Nhân Cách Mệnh, Ðại Sứ giải thích rằng nếu Cẩn đã xin tỵ nạn tại Sứ Quán Mỹ, thì Ðại Sứ đã cho Cẩn được hưởng quyền tỵ nạn rồi, như là Ðại Sứ đã cho các vị Thượng Tọa tỵ nạn dưới Chính Phủ Diệm. Nhưng Cẩn lại vô Tòa Lãnh Sự tại Huế và Tòa Lãnh Sự không có quyền cho tỵ nạn.

Ðại Sứ Lodge còn cho biết rằng Hoa Kỳ đề nghị chở Cẩn bằng phi cơ đi Ma Ní, nhưng Chánh phủ Việt Nam không cho phép, và máy bay đã đưa Cẩn vào Sàigòn.

Bà Trần Lệ Xuân thỉnh cầu Đức Giáo Hoàng can thiệp cho ông Ngô Đình Cẩn

SÀI GÒN (VTX) – Theo một nguồn tin của hãng thông tấn Reuter, Trần Lệ Xuân vừa gởi đến Giáo Hoàng Phao Lồ VI một bức điện thỉnh cầu Giáo Hoàng can thiệp với Chính Phủ Việt Nam Cộng Hòa để xin ân xá cho em chồng là ông Ngô Ðình Cẩn sẽ bị hành quyết tại Sàigòn một ngày gần đây.

Trong bức điện gửi Ðức Giáo Hoàng và được công bố tối ngày thứ Tư vừa qua, bà quả phụ Ngô Ðình Nhu có nói: “Tôi sợ rằng sự im lặng của Giáo Hoàng sẽ gây ảnh hưởng không hay cho thái độ của tín đồ Thiên Chúa Giáo và những người ngoại giáo đối với Tòa Thánh Vatican.”

Ông Ngô Đình Cẩn, trước khi ra pháp trường, được Linh Mục Lê Văn Thi ban phép lành.

Ngô Đình Châu

 Phút cuối của ông Ngô Đình Cẩn

Khi được nói lời cuối cùng là tử tội có xin ân huệ gì không thì Ngô Đình Cẩn xin rằng được quyền mặc quần trắng, áo dài đen vì ông muốn được chết trong bộ “quốc phục” Việt Nam. Hơn nữa ông Cẩn cũng muốn mặc bộ này đó là vì chiếc áo được thân mẫu may cho khi còn ở Huế.

Ngày hôm sau, đơn xin ân xá của Ngô Đình Cẩn đã được chuyển đến tướng Dương Văn Minh là Quốc trưởng. Rồi Tổng giám mục Nguyễn Văn Bình cũng gửi một lá thư tới Dương Văn Minh xin ân xá cho tử tội Ngô Đình Cẩn với lý do là ông Cẩn đang bị bệnh rất nặng, ngày sống chỉ đếm được trên đầu ngón tay cho nên không cần thiết phải hành quyết ông Cẩn. Nhưng tất cả đều bị Dương Văn Minh bác thẳng thừng.

Tòa án báo cho thân nhân của gia đình ông Ngô Đình Cẩn là bà Ngô Đình Thị Hiệp, bà Ngô Đình Thị Hoàng (thường gọi là bà cả Lễ…) là đơn xin ân xá của ông Ngô Đình Cẩn đã bị Quốc trưởng bác bỏ. Ông Ngô Đình Cẩn sẽ bị hành quyết vào lúc 17h ngày 9/5/1964 tại Khám Chí Hòa.

Trước làn sóng phản đối việc kết án tử hình ông Ngô Đình Cẩn ngày càng lan rộng trong giáo dân, chính quyền Dương Văn Minh – Nguyễn Khánh quyết thi hành án sớm.

Tại Sài Gòn, ngày giờ xử bắn ông Ngô Đình Cẩn được giữ rất kín. Có hai người được biết trước là luật sư Võ Văn Quan và  linh mục Jean Baptiste Lê Văn Thí.

Ngày 8/5, linh mục Thí được vào gặp ông Ngô Đình Cẩn để cho ông chịu các bí tích sau hết dành cho người sắp chết. Khi linh mục Thí vừa vào, chào hỏi xong thì ông Ngô Đình Cẩn đã hỏi ngay: “Ngày mai, họ đem con đi bắn phải không cha?”. Linh mục Thí im lặng và khẽ gật đầu rồi hỏi lại: “Cậu có sợ không?”. Ông Ngô Đình Cẩn gượng cười, trả lời khá bình thản: “Con không sợ chút mô hết cha à!”.

Linh mục Thí hỏi tiếp: “Cậu có tha thứ cho những người đã làm khổ cậu và gia đình cậu không?”. Ông Ngô Đình Cẩn nói lớn, và rành rẽ: “Con tha thứ”. Rồi ông Cẩn nói tiếp: “Con cũng mang tên thánh là Jean Baptiste và cha cũng mang tên thánh Jean Baptiste. Xin cha nhớ cầu nguyện cho con sớm lên Thiên đàng chầu Chúa và xin mọi người có đạo chứng kiến con chịu chết, xin đọc cho con một kinh Lạy Cha: “Xin cho chúng con hôm nay lương thực hàng ngày và tha tội cho chúng con như chúng con cũng tha kẻ có nợ chúng con”.

Ông Ngô Đình Cẩn luôn ở trong nước bên cạnh mẹ già nên hay được gọi là cậu Cẩn. Sau này khi tổng thống Ngô Đình Diệm giành được quyền lực thì ông Ngô Đình Cẩn cũng được coi là nhân vật cực kỳ thế lực ở khu vực miền Trung, cho nên ai đến với ông Cẩn cũng không dám gọi tên mà chỉ gọi là ông Cậu.

Hôm sau, 10h trưa ngày 9/5, luật sư Võ Văn Quan vào thăm ông Ngô Đình Cẩn lần cuối cùng. Sau này, ông Quan kể lại cho nhà báo Phan Kim Thịnh: “Sáng sớm ngày 9/5, cháu ông Ngô Đình Cẩn là Trần Trung Dung vào thăm. Ông Cẩn nói chuyện một cách thản nhiên, không hề biểu lộ thái độ lo lắng, sợ sệt. Người cháu gái thì ngồi cạnh giường, khóc và nguyền rủa những kẻ phản phúc nhà họ Ngô. Nhưng ông Cẩn điềm tĩnh nói: “Không có gì đáng buồn mà phải khóc lóc. Làm chính trị là phải như thế. Cậu không có gì oán thán hết”.

Khi gặp luật sư Quan, ông Cẩn cũng vẫn tỏ thái độ bình thản. Ông Quan cũng không hề biết là chính ông Ngô Đình Cẩn cũng đã biết rõ ngày giờ thi hành án. Lúc đầu, hai bên chỉ nói chuyện có tính chất xã giao nhưng rồi đột nhiên ông Cẩn tâm sự về thân thế của ông và tiết lộ một số câu chuyện bí mật. Lời nói của ông như là một sự trăng trối khiến luật sư Quan giật mình và thầm nghĩ: “Có lẽ ông Cẩn biết rồi”.

Rồi ông Ngô Đình Cẩn chuyển sang giãi bày những kế sách chính trị của mình với giọng hùng hồn, hoạt bát, mạch lạc. Ông Ngô Đình Cẩn cũng nhắc lại những cuộc tàn sát đẫm máu đối với những người Cộng sản khi tổng thống Ngô Đình Diệm lên nắm chính quyền, và khẳng định làm chính trị thì phải chấp nhận thế thôi. Khi nói đến việc đàn áp những người Cộng sản, ông Ngô Đình Cẩn ngẩng cao đầu, mắt sáng long lanh, mặt đỏ bừng và nói như đếm từng tiếng.

Nhìn đồng hồ đã thấy gần 12h trưa, ông Ngô Đình Cẩn bảo: “Luật sư đưa cho tôi cái danh thiếp của ông”. Ông Quan ngạc nhiên không hiểu lúc này ông Ngô Đình Cẩn còn muốn có danh thiếp của mình để làm gì. Nhưng chiều ý, ông vẫn lấy danh thiếp đưa cho ông Ngô Đình Cẩn.

Bút tích của ông Ngô Đình Cẩn

Bút tích của cụ Ngô Đình Cẩn

Ông Cẩn lấy bút viết vào phía sau danh thiếp: “Xin hết lòng đa tạ” và viết tên Ngô Đình Cẩn. Đưa lại danh thiếp cho luật sư, ông Ngô Đình Cẩn dịu giọng nói: “Tôi xin gửi lại chút này để cám ơn luật sư đã hết lòng biện hộ cho tôi”. Luật sư Quan bối rối: “Thật sự tôi có giúp được gì cho ông đâu, họ vẫn xử tối đa”. Ông Cẩn khẽ lắc đầu, gượng cười: “Vấn đề không phải ở đó. Viết mấy chữ này, tôi muốn tỏ lòng tri ân đối với người luật sư không từng quen biết, nhưng đã tận tình và can đảm nói lên giữa phiên tòa những gì tôi muốn nói”.

Rồi ông Ngô Đình Cẩn lại bình tĩnh trò chuyện, lấy giấy cuốn thuốc lá theo kiểu sâu kèn, phì phèo hút, rồi lại têm trầu nhàn nhã nhai bỏm bẻm. Ông Quan đứng dậy cáo từ cố giữ nét mặt bình thường. Ông Ngô Đình Cẩn bắt tay luật sư Quan rất chặt và rất lâu, đồng thời luồn bàn tay trái xuống gầm bàn, nhìn xuống đó ra hiệu. Ông Quan thấy bàn tay trái của ông Ngô Đình Cẩn xòe ra 5 ngón như thể báo hiệu rằng chiều nay vào lúc 5h ông sẽ bị hành quyết.

Sau này, mỗi khi nhớ lại vụ hành quyết ông Ngô Đình Cẩn, luật sư Quan vẫn tỏ thái độ kính trọng, khâm phục một con người biết cái chết đang đến với mình từng giờ, từng phút mà vẫn ngồi nói chuyện bình tĩnh hàng tiếng đồng hồ.

Cũng phải nói thêm rằng, sau ngày ông Ngô Đình Cẩn bị hành quyết đã có nhiều tin đồn rằng ông Ngô Đình Cẩn khi chết đi để lại rất nhiều của cải cho nhiều người thừa hưởng. Ngay chuyện ông Ngô Đình Cẩn bảo đại úy Nguyễn Văn Minh giao số vàng, đôla, kim loại quý cho tướng Đỗ Cao Trí giữ là “2 bao”…, nhưng thực chất đó cũng chỉ là những lời đồn thổi vì chính đại úy Minh cũng không biết có bao nhiêu vàng và tướng Trí khi nhận túi vàng, valy tiền cũng không kiểm đếm.

Tuy nhiên, theo điều tra của các nhà báo về sau thì số bất động sản do ông Ngô Đình Cẩn giao cho người khác đứng tên không phải là ít. Năm 1989, tướng Trần Văn Đôn có viết cuốn hồi ký “Việt Nam nhân chứng”, và khi nói về cái chết của ông Ngô Đình Cẩn, ông ta viết như sau: “Vài tháng sau ngày chỉnh lý, tướng Nguyễn Khánh có phái đại tá Lâm Văn Phát thông qua bà Trần Trung Dung và nhờ chuyển lời nói với ông Cẩn rằng, hãy chuyển số tiền 6 triệu USD mà ông Cẩn có trong một ngân hàng Thụy Sĩ cho tướng Nguyễn Khánh. Đổi lại tướng Khánh sẽ cho một chiếc phi cơ đưa ông Cẩn đi Singapore. Bà Trần Trung Dung yêu cầu đừng ghi âm khi bà ấy vào khám hỏi ông Cẩn. Sau khi nghe bà Dung trình bày, ông Ngô Đình Cẩn không chịu giao số tiền đó cho ông Khánh, rồi hỏi bà Dung có cần lấy thì ông giao cho. Lúc đó bà Dung sợ liên lụy nên không dám nhận. Mấy ngày sau, nhân dịp một vị linh mục vào làm lễ cho ông Cẩn, ông đã ký giấy ủy quyền cho nhà dòng Chúa Cứu Thế số tiền đó. Giấy ủy quyền được để trong một cuốn kinh Thánh…”.

Như vậy, xem ra sự kiện ông Ngô Đình Cẩn có mấy triệu đôla là có thể tin được. Nhưng thực sự chuyện ông Ngô Đình Cẩn chuyển 6 triệu đôla cho nhà thờ cũng có thể rất khó xảy ra, bởi lẽ với một số tiền lớn như vậy không thể cầm tờ giấy ủy quyền có mấy chữ rồi ký tên cho người khác đi lĩnh, đặc biệt đối với các ngân hàng nước ngoài. Ngay linh mục Lê Văn Thí cũng khẳng định là chẳng làm gì có số tiền đó.

Sáng 9/5, các nhà báo sau khi dự buổi hành quyết Phan Quang Đông tại Huế thì vội vàng ra máy bay về Sài Gòn.

Buổi tử hình Phan Quang Đông diễn ra rất ghê rợn. Vợ Phan Quang Đông đang bụng mang dạ chửa sắp đến tháng đẻ, đã ngất lịm ngay tại pháp trường khi chứng kiến cảnh chồng bị trói vào cọc…

Ông Ngô Đình Cẩn trước giờ ra pháp trường

Cụ Ngô Đình Cẩn những ngày cuối đời

Sau khi làm các thủ tục về giấy tờ, Các nhà báo có mặt ở Bộ Thông tin từ lúc 14h. Và được đưa tất cả lên chiếc xe 18 chỗ đi vào Khám Chí Hòa. Tới cổng khám, ở trạm gác thứ nhất, nhân viên yêu cầu khám xét hành lý và thu giữ lại tất cả máy ảnh. Chụp ảnh buổi hành quyết chỉ có 3 người của Bộ Thông tin và nhân viên của an ninh quân đội. Sau đó các nhà báo được dẫn ra một sân rộng đầy cỏ cây hoang dại và có chôn sẵn một chiếc cột gỗ và trường bắn nằm gần một ngôi chùa nhỏ.

5h chiều, các thủ tục cho buổi hành quyết ông Ngô Đình Cẩn được bắt đầu tại phòng làm việc của trung tá Phạm Văn Luyện, Quản đốc Khám Chí Hòa. Những người có mặt tại đây là đại tá Trang Văn Chính, Giám đốc cảnh sát đô thành Sài Gòn – Chợ Lớn; thiếu tá Nguyễn Văn Đức, Chưởng lý Tòa án quân sự; bà cả Lễ là chị ruột ông Ngô Đình Cẩn; luật sư Võ Văn Quan và một số người khác nữa. Đoàn người đến thẳng phòng giam của ông Ngô Đình Cẩn và lặng lẽ bước vào.

Nghe tiếng giày, Ngô Đình Cẩn đang nằm trên giường hé mắt nhìn rồi khép lại, miệng lầm rầm cầu nguyện cùng với một vị linh mục đứng cạnh giường đọc kinh. Bóng đèn điện từ trên trần nhà tỏa sáng một màu ánh sáng vàng vọt, thê lương. Thiếu tá Đức đến bên giường, đọc bản bác đơn xin ân xá của ông Ngô Đình Cẩn. Khi Nguyễn Văn Đức đọc xong, luật sư Quan đến bên ông Cẩn nắm lấy hai bàn tay. Tay ông Ngô Đình Cẩn nóng hổi, mặt ửng hồng và rõ ràng đang sốt rất cao.

Luật sư Quan cố gượng nói: “Thôi ông cố vấn đừng quá đau buồn. Trên cõi đời này dù sớm hay muộn rồi ai cũng phải ra đi”. Ông Ngô Đình Cẩn điềm tĩnh: “Luật sư đừng có buồn cho tôi. Tôi đi theo mấy ông anh của tôi. Tôi trở về với Chúa. Tôi không sợ chết đâu. Nhưng tôi lo cho luật sư, lúc cãi cho tôi, luật sư có đụng chạm tới họ. Không biết luật sư ở lại có bị họ làm khó dễ hay không”. Luật sư Quan ứa nước mắt: “Không sao đâu, ông cố vấn đừng lo cho tôi. Xin cầu chúc ông cố vấn được vào nước Chúa”.

Thủ tục tiếp theo là vị linh mục cầu nguyện và làm các nghi thức cuối cùng cho ông Cẩn. Khi được nói lời cuối cùng là tử tội có xin ân huệ gì không thì ông Ngô Đình Cẩn xin được quyền mặc quần trắng, áo dài đen vì ông muốn được chết trong bộ quốc phục Việt Nam (tổng thống Ngô Đình Diệm quy định quốc phục của Việt Nam Cộng hòa là quần trắng, áo dài đen, đội khăn xếp). Hơn nữa ông Cẩn cũng muốn mặc bộ này đó là vì chiếc áo được thân mẫu may cho khi còn ở Huế. Rồi ông cũng nói với mọi người là ông tha thứ cho những người đã giết ông.

Yêu cầu của ông Ngô Đình Cẩn được đáp ứng, những viên cai ngục giúp ông thay quần áo. Rồi thiếu tá Nguyễn Văn Đức ra lệnh cho 2 nhân viên xốc nách dìu ông Cẩn ra khỏi phòng giam và xuống cầu thang. Vì ông Ngô Đình Cẩn không thể đi được, nên người ta phải đặt ông lên một chiếc băng ca và đẩy đi suốt hành lang này qua hành lang khác. Ra khỏi khu “lò bát quái”, ông Ngô Đình Cẩn được chuyển sang một băng ca khác do 4 người cai ngục khiêng, chiếc băng ca được khiêng ra giữa sân có cắm một chiếc cọc thì cả đoàn người dừng lại…

Thiếu tá Đức ra lệnh cho đám cai tù xốc nách đỡ Ngô Đình Cẩn dậy, dìu ra cột. Khi Cẩn được dìu tới cột gỗ thì một người lính trong đội hành quyết nói nhỏ với ông Cẩn là xin phép được trói hai tay ra đằng sau, hai tay được đặt lên một thanh ngang giống như cây thánh giá mục đích là để người bị tử hình không tụt được xuống. Một người lính cai ngục lấy chiếc khăn đen bịt mắt tử tội thì ông Ngô Đình Cẩn lắc đầu liên tục và nói: “Tôi không chịu bịt mắt. Tôi không sợ chết”. Nhưng người ta vẫn buộc khăn vào một cách vụng về, vì vậy không chỉ bịt mắt mà bịt gần hết khuôn mặt ông Cẩn.

Bị trói vào cột

Đội hành quyết có 10 người và đội mũ lính quân cảnh có in 2 chữ QC, chia làm 2 hàng. Hàng trước 5 người quỳ, hàng sau 5 người đứng. Trong 10 người thì có 1 người được sử dụng khẩu súng mà trong đó lắp 1 viên đạn mã tử (không có đầu đạn mà chỉ bịt giấy). Đúng 18h20, giờ phút hành quyết đã tới, Nguyễn Văn Đức giơ tay ra lệnh thi hành. Viên sĩ quan chỉ huy đội hành quyết hô lớn: “Bắn!”. Một loạt súng nổ, ông Ngô Đình Cẩn rũ người xuống ngay lập tức. Máu từ trên ngực chảy loang xuống chiếc quần trắng. Ngay sau đó viên chỉ huy đội hành quyết chạy đến gí khẩu súng colt 12 ly vào tai ông Ngô Đình Cẩn và bắn phát ân huệ. Bác sĩ pháp y chạy ra dùng ống nghe gí vào ngực Ngô Đình Cẩn nghe ngóng, vạch mắt ra xem, rồi quay lại gật gật đầu ra ý là ông Ngô Đình Cẩn đã chết.

Sau khi bị bắn

Trung tá Luyện, Quản đốc Khám Chí Hòa ra lệnh cho mấy viên cai ngục cởi trói hạ xác ông Ngô Đình Cẩn đặt vào băng ca rồi khiêng vào Khám Chí Hòa để khâm liệm và cho thân nhân nhận xác mang về chôn cất. Xác ông Ngô Đình Cẩn được đưa về an táng tại nghĩa trang chùa Phổ Quang, tức nghĩa trang Bắc Việt Tương Tế gần sân bay Tân Sân Nhất.

Sở sĩ gia đình an táng ông Ngô Đình Cẩn tại đây là vì Thượng tọa Thích Chí Dũng là người thân quen với gia đình họ Ngô. Sau năm 1975, khi quy hoạch lại TP HCM nghĩa trang Bắc Việt Tương Tế ở chùa Phổ Quang được di dời về Lái Thiêu. Mộ ông Ngô Đình Cẩn cũng được đưa về đó nằm cạnh mộ của thân mẫu và 2 người anh là tổng thống Ngô Đình Diệm và cố vấn Ngô Đình Nhu.

Nguyễn Như Phong