Phạm Trần
Kết quả cuộc bầu lưỡng viện Quốc hội giữa
nhiệm kỳ ở Mỹ ngày 06/11/2018, không chỉ đã phản ảnh cuộc trưng cầu ý dân đối
với Tổng thống Donal Trump, sau 2 năm cầm quyền và 8 năm độc quyền kiểm soát
ngành Lập pháp của đảng Cộng hòa mà còn chuẩn bị sóng gió cho ông Trump phải
vượt qua trong cuộc tái tranh cử Tổng thống năm 2020.
Với thay đổi này, người dân Mỹ đã chuẩn bị cho
tương lai, nhưng đối với đảng duy nhất cầm quyền Cộng sản ở Việt Nam thì việc
Quốc hội trao quyền cai trị độc tài toàn diện cho Tổng Bí thư đảng Nguyễn Phú
Trọng kiêm Chủ tịch nước, trong hai năm còn lại của nhiệm kỳ (2016-2021), thì
người dân Việt đã bị đẩy vào con đường tụt hậu không lối thoát thêm ngàn dậm
nữa.
Vậy sự tương phản giữa chuyện bầu cử của nước
Mỹ và những việc đang xảy ra ở Việt Nam đã nói lên điều gì khi ta so sánh hai
sự kiện để rút ra bài học cho Việt Nam?
Trước hết, đã có một số cử tri Mỹ gốc Việt
muốn thấy đảng Cộng hòa tiếp tục thắng cử để kiểm soát lưỡng viện Quốc hội hầu
giúp Tổng thống Trump có sức mạnh chế ngự Trung Cộng cả về kinh tế lẫn tình
hình ở Biển Đông, ngõ hầu giúp Việt Nam thoát được đe dọa của Bắc Kinh trong
dài hạn.
Rất tiếc, hy vọng chủ quan này đã thay đổi khi
đảng Dân chủ chiếm lại đa số Hạ viện trong cuộc bầu cử ngày 06/11/2018 vừa qua,
sau 8 năm bị đảng Cộng hòa khống chế.
Trước ngày bầu cử, phe Cộng hòa chiếm đa số
235 ghế, Dân chủ có 193 ghế trong tổng số 435 Dân biểu. Sau bầu cử, Dân Chủ
chiếm ít nhất 223 ghế và Cộng Hòa có lối 201 ghế (tính đền trưa ngày
07/11/2018), với một số đơn vị phải kiểm phiếu lại.
Trong khi đó thì phe Cộng Hòa tiếp tục chiếm
đa số tại Thượng viện với trên 51 ghế trên tổng số 100 Nghị sỹ. Trước ngày bầu
cử, phe Dân chủ có 47 Nghị sỹ và 2 Nghị sỹ Độc lập vẫn thường bỏ phiều theo Dân
chủ, tính chung là 49. Nhưng sau bầu cừ, phe Dân Chủ mất ít nhất 2 ghế, còn lại
45. Số ghế còn lại phải tái kiểm phiếu.
Điều tra Donald Trump
Nhưng mọi chuyện phải bắt đầu từ Hạ viện nên
phe đa số có toàn quyền quyết định chương trình làm việc từ làm luật đến điều
tra, tổ chức điều trần v.v…
Lấy kinh nghiệm khi phe Cộng hòa chiếm đa số
tại Hạ viện năm 2010, với số ghế 242 chống 193 Dân chủ, họ đã làm tê liệt Tổng
thống Dân chủ Barrack Obama cho đến ngày ông Obama mãn nhiệm năm 2016.
Vậy liệu lịch sử có tái diễn, sau ngày phe đa
số Dân chủ “làm chủ” Hạ viện từ tháng 01/2019? Rất có thể, mặc dù các lãnh tụ
Dân chủ, điển hình là bà Dân biểu Nancy Pelosi, cựu Chủ tịch Hạ viện khi Dân
chủ chiếm đa số, và nay có nhiều hy vọng nắm lại chức này, ngỏ ý sẵn sàng hợp
tác với Tổng thống Trump và đảng Cộng hòa trong tiến trình làm việc chung.
Tuy nhiên, hứa hẹn này không bảo đảm sẽ làm
tiêu tan dự kiến phe Dân chủ Hạ viện sẽ mở khoảng 17 cuộc điều tra chống Tổng
thống Trump trong 2 năm còn lại của nhiệm kỳ Tổng thống (2019 - 2020).
Một danh sách dài từ các vấn đề Di dân, Giáo
dục, Bảo hiểm sức khỏe cho đến những vấn đề tài chính, thương nghiệp của gia
đình Donald Trump, hồ sơ thuế cá nhân Tổng thống và nhất là liên hệ giữa ông
Trump, các phụ tá và các con của ông trong cuộc điều tra có dính đến Nga trong
hồ sơ Mạc Tư Khoa và cá nhân Tổng thống Vladimir Putin đã hành động khuấy phá
cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016 với chủ đích giúp ông Trump thắng cử trước
đồi thủ Dân chủ, Bà Hillary Clinton.
Phản ứng của Trump
Trước thông tin phe Dân chủ Hạ viện sẽ điều
tra mình, Tổng thống Trump đã nói trong cuộc họp báo chiều ngày 7/11/2018
rằng: “I hear about investigations – fatigue. They’ve been giving us
this investigation fatigue. It’s been a long time. They’ve got nothing.” (Tạm
dịch: Tôi đã nghe chuyện điều tra nhàn chán này từ lâu. Họ đã nói như thế mãi
rồi, nhưng họ chả tìm thấy gì hết.”
Ông Trump nói tiếp: "They can play that game but we can play it better. It’s
called the U.S. Senate.” (Tạm dịch” Họ có thể chơi trò này, nhưng tôi có trò
hay hơn. Đó là Thượng nghị viện.”
Ông Trump muốn ám chỉ đến vai trò của Thượng
viện khi đảng Cộng hòa nắm trong tay đa số hơn phe Dân chủ.
Về hồ sơ thuế cá nhân mà ông Trump từng từ
chối phổ biến công khai từ khi ra tranh chức Tổng thống, một lần nữa ông nói sẽ
xem xét chuyện công bố, nếu đã kiểm soát xong. (“If I were finished with the
audit, I would have an open mind to it.”)
Thủ tục hạch tội
Ngoài ra, cũng đã có một số không nhỏ Dân biểu
Dân chủ đã đề xướng khả năng mở hồ sơ “hạch tội” (Impeachment) Tổng thống Trump
về những việc mà họ cho là ông Trump đã vi phạm luật pháp khi hành động.
Tuy nhiên, nhiều lãnh tụ Quốc hội của Dân chủ,
kể cả bà Pelosi đã tỏ ý không mấy mặn mà với ý kiến này. Bà nói với báo chí
sáng 07/11/2018 rằng bà sẽ không tiến hành cuộc “hạch tội”, ngoại trừ bà nhận
được ủng hộ đồng tình của một số Dân biểu Cộng hòa.
Thủ tục “hạch tội”, theo Điều 1 của Hiến pháp
Mỹ diễn ra ở 2 cấp. Cấp thứ nhất thuộc quyền của Hạ viện chỉ cần “đa số tương
đối” trong số các dân biểu hiện diện (The House of
Representatives must first pass, by a simple majority of those
present and voting, articles of impeachment, which constitute the formal
allegation or allegations.)
Sau đó, việc “xử tội” sẽ diễn ra ở cấp hai
Thượng viện, nhưng phải có 2/3 Thượng nghị sỹ hiện diện bỏ phiếu thuận (the
concurrence of two thirds of the members present" is required).
Trong trường hợp này, phải có 67 trên tổng số
100 Nghị sỹ là việc rất khó xẩy ra.
Như vậy, dù hãy còn qúa sớm để dự biết chuyện
gì sẽ xảy ra cho ông Trump trong 2 năm còn lại của nhiệm kỳ, nhưng với việc lấy
lại quyền đa số tại Hạ viện, phe Dân chủ có nhiều hơ hội làm khó dễ chương
trình lập pháp và những kế hoạch khác của phe Cộng hòa cho đến cuộc bầu cử tới
vào năm 2010, chắc chắn sẽ quyết liệt va gay go hơn khi ông Trump ra tái tranh
cử nhiệm kỳ hai.
Chuyện Việt Nam
Từ tiến trình sang trang của nước Mỹ diễn ra
theo đúng Hiến pháp và Luật pháp thì chuyện ông Tổng Bí thư đảng, Chủ tịch nước
Nguyễn Phú Trọng nắm trong tay trọn quyền, nhưng lại không bị cơ chế nào kiểm
soát dựa theo Luật lệ thì sự chuyên quyền này chỉ là độc tài và độc trị đã xâm
phạm nghiên trọng đến quyền làm chủ đất nước của nhân dân
Do đó, trách nhiệm của ông Trọng đối với mọi
hành động cướp mất các quyền của dân ghi trong Điều 25 Hiến pháp, đều bị lên
án.
Điều này viết nguyên văn: "Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận
thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp
luật quy định."
Bắt đầu từ ngày 01/01/2019 khi Luật An ninh
mạng, có mục đích xóa quyền tự do ngôn luận của công dân có hiệu lực thì nhiều
điều kiểm soát ngặt nghèo khác lại được ban hành, qua hình thức Nghị định được
gọi là “Quy định chi tiết một số điều của Luật an ninh mạng”
Nghị định 6 Chương, 30 Điều đã phổ biến để lấy
ý kiến trong dân, được ông Trọng nhiệt liệt tán thành, không khác gì một thứ
Luật khác chồng lên Luật An ninh mạng nhằm triệt tiêu quyền tự do tư tưởng và
tự do ngôn luận của dân.
Nguyên văn các điều ghi trong Chương V quy
định việc “lưu trữ dữ liệu và đặt chi nhánh hoặc văn
phòng đại diện tại Việt Nam”, như sau:
1. Dữ liệu về thông tin cá nhân của người sử
dụng dịch vụ tại Việt Nam, gồm: họ tên, ngày tháng năm sinh, nơi sinh, quốc
tịch, nghề nghiệp, chức danh, nơi cư trú, địa chỉ liên hệ, địa chỉ thư điện tử,
số điện thoại, số chứng minh nhân dân, mã số định danh cá nhân, số căn cước
công dân, số hộ chiếu, số thẻ bảo hiểm xã hội, số thẻ tín dụng, tình trạng sức
khỏe, hồ sơ y tế, sinh trắc học.
2. Dữ liệu do người sử dụng dịch vụ tại Việt
Nam tạo ra, gồm: thông tin chọn tải lên, đồng bộ hoặc nhập từ thiết bị.
3. Dữ liệu về mối quan hệ của người sử dụng
dịch vụ tại Việt Nam, gồm: bạn bè, nhóm mà người sử dụng kết nối hoặc tương
tác.
Điều 25. Doanh nghiệp phải lưu trữ dữ liệu,
đặt chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam
1. Doanh nghiệp trong và ngoài nước có đầy đủ
các điều kiện sau đây phải lưu trữ dữ liệu và đặt chi nhánh hoặc văn phòng đại
diện tại Việt Nam:
a) Là doanh nghiệp cung cấp một trong các dịch
vụ trên mạng viễn thông, mạng Internet, các dịch vụ gia tăng trên không gian
mạng có hoạt động kinh doanh tại Việt Nam sau đây: Dịch vụ viễn thông; Dịch vụ
lưu trữ, chia sẻ dữ liệu trên không gian mạng; Cung cấp tên miền quốc gia hoặc
quốc tế cho người sử dụng dịch vụ tại Việt Nam; Thương mại điện tử; Thanh toán
trực tuyến; Trung gian thanh toán; Dịch vụ kết nối vận chuyển qua không gian
mạng; Mạng xã hội và truyền thông xã hội; Trò chơi điện tử trên mạng; Thư điện
tử;
b) Có hoạt động thu thập, khai thác, phân
tích, xử lý các loại dữ liệu quy định tại Điều 24 Nghị định này;
c) Để cho người sử dụng dịch vụ thực hiện hành
vi được quy định tại Khoản 1, 2 Điều 8 Luật An ninh mạng;
d) Vi phạm quy định tại Khoản 4 Điều 8, điểm a
hoặc điểm b khoản 2 Điều 26 Luật An ninh mạng.
2. Bộ trưởng Bộ Công an yêu cầu doanh nghiệp
đủ điều kiện quy định tại Khoản 1 Điều này lưu trữ dữ liệu quy định tại Điều 24
Nghị định này và đặt chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam.
3. Các doanh nghiệp không chấp hành quy định
tại Khoản 2 Điều này thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý theo
quy định của pháp luật.
Điều
26. Thời gian lưu trữ dữ liệu
1. Nhật ký hệ thống theo quy định tại điểm b
khoản 2 Điều 26 của Luật An ninh mạng phải lưu trữ trong thời hạn tối thiểu 12
tháng.
2. Thời gian lưu trữ dữ liệu được quy định tại
Khoản 1 Điều 24 Nghị định này được lưu trữ theo thời gian hoạt động của doanh
nghiệp hoặc đến khi không còn cung cấp dịch vụ.
3. Thời gian lưu trữ dữ liệu được quy định tại
Khoản 2, 3 Điều 24 Nghị định này tối thiểu là 36 tháng.
Có nghiệp đoàn tự do hay không?
Chuyện thứ hai sẽ diễn ra trong tương lai gần
là âm mưu vô hiệu hóa quyền được lập Nghiệp đoàn lao động độc lập, bên ngoài
Liên đoàn Lao động của nhà nước (LĐLĐVN) đang rục rịch bàn luận trong nội bộ Bộ
Chính trị, Ban Tuyên giáo và các tổ chức Công đoàn Việt Nam.
Các mánh khóe đang được trao đổi nhằm kéo dài
thời gian thay đổi Luật Lao động, Luật Công đoàn và Điều lệ của LĐLĐVN, để làm
chậm việc Việt Nam phải thi hành Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên
Thái Bình Dương (The Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific
Partnership, CPTPP), thay cho TPP ( Trans-Pacific Partnership (TPP, Hiệp định
Đối tác Xuyên Thái Bình Dương) .
Quốc hội Việt Nam dự trù sẽ chấp thuận CPTPP
ngày 12/11/2018.
Về vấn đề này, theo lời Phó thủ tướng, Bộ
trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nói với Quốc hội hôm 5/11/2018 thì: "Hiệp định CPTPP không đưa ra tiêu chuẩn riêng về lao
động mà chủ yếu khẳng định lại các tiêu chuẩn lao động đã nêu trong tuyên bố
năm 1998 của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO). Việt Nam với tư cách là thành viên
của ILO cũng như các thành viên của Hiệp định CPTPP có nghĩa vụ tôn trọng và
thực thi.
Ông Minh nói tiếp: "Trong các điều khoản
này có điều khoản cho phép thành lập các tổ chức của người lao động tại doanh
nghiệp. Quy định của ILO cũng khẳng định là tất cả các tổ chức của người lao
động phải tuân thủ Hiến pháp, pháp luật của nước sở tại, phải hoạt động phù hợp
với tôn chỉ, mục đích và phương thức hoạt động đã được đăng ký với cơ quan Nhà
nước, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.
Các tổ chức của người lao động không được có
các hoạt động nào có khả năng xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an ninh và
không được hoạt động ngoài tôn chỉ mục đích và điều lệ đã được đăng ký và được
cho phép. Theo kết quả rà soát của Chính phủ, để thực hiện cam kết về lao động
trong Hiệp định CPTPP thì Việt Nam chỉ cần sửa Bộ luật Lao động.”
Nhưng bao giờ thì Việt Nam chịu sửa Luật Lao
động? Có tin Chính phủ sẽ trình Quốc hồi vào tháng 05/2019.
Tuy nhiên Giám đốc Tổ chức Lao động Quốc tế ở
Việt Nam (ILO Việt Nam), Chang-Hee Lee, đã phân tích về ý nghĩa của vấn đề lao
động trong Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP)
đối với Việt Nam.
Theo tài liệu của ILO Việt Nam thì ông Chang
nói: "Vẫn còn đó một số điểm yếu trong pháp luật lao động và các
thể chế liên quan đến quan hệ lao động. Đã có hơn 6.000 cuộc đình công kể từ
giữa những năm 1990 và tất cả đều là đình công tự phát, không do công đoàn khởi
xướng. Đây là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy người lao động không cảm thấy quyền
lợi và mối quan tâm của họ được giải quyết và quy trình xử lý vấn đề không hiệu
quả. Tại Việt Nam, không hiếm trường hợp lãnh đạo công đoàn cơ sở lại là quản
lý cấp cao của doanh nghiệp, điều không thể chấp nhận được tại hầu hết tất cả
các quốc gia trên thế giới ngày nay. Quyền công đoàn là quyền của người lao
động, và công đoàn là tổ chức của người lao động, không bị giới sử dụng lao
động can thiệp."
Quan sát của ông Chang cho thấy đảng CSVN và
tổ chức Công đoàn của nhà nước (LĐLĐVN) chỉ bầy ra cho có hình thức. Cán bộ
công đoàn không những không bào vệ quyền lời của người lao động mà, trong nhiều
trường hợp, đã về hùa với Chủ nhân để chống lại công nhân hoặc làm tay sai cho
chủ nhân.
Ngoài Luật Lao động, Việt Nam còn phải sửa
Luật Công đoàn khi phải chấp nhận sự ra đời của các Tổ chức lao động độc lập.
Bởi vì Điều 1 của Luật này viết nguyên văn: "Công đoàn là tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn của
giai cấp công nhân và của người lao động, được thành lập trên cơ sở tự nguyện,
là thành viên trong hệ thống chính trị của xã hội Việt Nam, dưới sự lãnh đạo
của Đảng Cộng sản Việt Nam."
Tất nhiên, tổ chức này nằm trong Mặt trận Tổ
quốc và được chi tiền của Ngân sách. Năm 2014 tổ chức Công đoàn tay chân của
đảng đã ăn mất 270 tỷ đồng tiến thuế của dân (báo Dân Trí, ngày 10/06/2016)
Với số tiền mồ hôi nước mắt của dân lớn như
thế thì chắc chắn tổ chức tay sai của đảng sẽ đè bẹp các Tổ chức công đoàn tự
do nếu được thành lập, hay có ai dám đứng ra tổ chức. Đấy là chưa kể liệu có
được tự do thành lập trong các điều kiện dân chủ quy định trong các Công ước
của tổ chức Lao động Quốc tề hay không?
Một nút thắt quan trọng khác mà nhà nước Việt
Nam phải mở, nếu thật sự họ muốn có các Công đoàn độc lập là khi phải cho phép
ra đời các tổ chức này thì họ đồng thời cũng phải nghĩ đến việc ra Luật lập hội
theo như đã quy định trong Điều 25 Hiến pháp năm 2013.
Nếu không, vai trò Chủ tịch nước của ông
Nguyễn Phú Trọng không còn giá trị gì nữa, vì khi không tuân thủ Hiến pháp thì
ông chỉ còn là con người giấy mà thôi, không sao có thể so sánh với quyết định
sang trang của cử tri Mỹ trong cuộc bầu cử ngày 06/11/2018.
(11/2018)
Phạm Trần
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét