Sự thật
không còn thể che giấu mãi, nếu tiếp tục các dự án bauxite ở Lâm Đồng và Đak
Nông thì tiền dân sẽ bay theo bụi đỏ Tây nguyên.
Càng đầu
tư càng lỗ
Dư luận nóng trở lại sau khi có tin Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam (TKV-Vinacomin) sẽ phải chịu lỗ hơn 10 triệu USD nếu bán 300.000 tấn alumin xuất xưởng trong năm nay và dự án cảng Kê Gà đã phải hủy bỏ.
Vài năm
trước Tập đoàn TKV được Chính phủ ủng hộ, đã quyết tâm thực hiện việc khai thác
bauxite tây nguyên. Bước đầu là dự án Tân Rai Lâm Đồng và tiếp theo sẽ tới dự
án Nhân Cơ Đắc Nông.
Điều khó
hiểu là cả Bộ Chính trị, Chính phủ cũng như Quốc hội đều bỏ ngoài ta những phản
biện của giới khoa học, nhân sĩ trí thức, về mối nguy chiến lược quốc phòng, thảm
họa bùn đỏ và trước mắt là hiệu quả kinh tế. Trước rất nhiều ý kiến là nên dừng
lại việc khai thác bauxite Tây nguyên dù đã thực hiện tới đâu, chuyên gia kinh
tế TS Lê Đăng Doanh từ Hà Nội nhận định:
“Bauxite
Tây nguyên thì đã có ý kiến ngay từ đầu, có ý kiến không đồng ý và đánh giá đó
là một dự án kinh tế rất bất lợi. Đấy là chưa nói về vấn đề môi trường đang có
những đe dọa rất lớn và đã có những công trình phân tích và ý kiến chính thức của
Liên hiệp Hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam. Nhưng rất tiếc là dự án đó vẫn cứ
tiến hành và đã ra được những mẻ alumin đầu tiên.
Cách tốt
nhất theo tôi là tạm dừng, trong tình hình kinh tế khó khăn hiện nay càng đầu
tư vào đấy sẽ càng lỗ nữa thì không có lợi cho nền kinh tế Việt
Nam.
TS. Lê Đăng Doanh
Vấn đề
bây giờ là sẽ vận chuyển như thế nào, nếu bằng ô tô thì sẽ lỗ rất to, hiện nay
chưa đầu tư đường và các cầu thì không chịu nổi xe tải 30 tấn, đó là vấn đề rất
khó khăn. Thứ hai nữa là cảng Kê Gà sau khi đã triển khai từ lâu rồi thì đến
bây giờ vẫn chưa thấy khởi động gì. Vậy thì sẽ chở alumin đi đâu, nếu đi xa nữa
thì càng lỗ lớn hơn. Cho nên tôi nghĩ đây là một thời điểm nên có sự đánh giá độc
lập khách quan và Quốc hội nên chính thức có ý kiến và cách tốt nhất theo tôi
là tạm dừng, trong tình hình kinh tế khó khăn hiện nay càng đầu tư vào đấy sẽ
càng lỗ nữa thì không có lợi cho nền kinh tế Việt Nam.”
Một trong
những diễn biến quan trọng nhất trong tuần mà Thanh Niên Online gọi là “Đối diện
với sự thật”. Trong mục ‘Chào Buổi sáng’ đưa lên mạng ngày 21/2 nhà báo nhận định:
“Thủ tướng Chính phủ đã quyết định dừng đầu tư xây dựng cảng Kê Gà, không chỉ
vì địa điểm xây dựng rơi vào ‘tọa độ chết’ mà còn bởi phương án đó không mang lại
hiệu quả.
Thanh
Niên Online nhận định: “quyết định dừng một dự án tốn kém mà không hiệu quả như
cảng Kê Gà phải được coi là một quyết định cực kỳ dũng cảm. Và trên thực tế,
còn rất nhiều vấn đề hệ trọng, chờ đợi bản lĩnh đối diện sự thật của nhà quản
lý, của người lãnh đạo….”
Tờ báo nhắc
lại là ngay từ khi các dự án khai thác bauxite Tây nguyên được khởi
động giới khoa học đã lên tiếng phản đối là không khả thi, khi thiết lập đường
sắt vận chuyển, xây dựng cảng Kê Gà để xuất hàng. Riêng về dự án Kê Gà, Liên hiệp
Hội khoa học kỹ thuật Việt Nam thực hiện nghiên cứu cho thấy đây là vùng “biển
chết” rất nguy hiểm, không phù hợp xây dựng cảng cả về mặt địa lý lẫn thủy văn.
Vẫn theo Thanh Niên Online, thật đáng tiếc là lúc đó cả TKV và tỉnh Bình Thuận
đều đã bỏ qua ý kiến phản biện và làm mọi cách để thuyết phục cấp cao hơn phê
duyệt dự án.
Tại sao
không tạm dừng
 |
| Hàng trăm công nhân Trung Quốc đang sống và làm việc ở dự án bauxite Tân Rai, Lâm Đồng. |
Bài nhận
định của nhà báo Thanh Niên mô tả quyết định của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dừng
đầu tư xây dựng cảng Kê Gà, là tránh được những bi kịch có thể xảy ra, nếu tiếp
tục đầu tư cả tỉ USD để xây dựng cảng này trên cơ sở những luận chứng kinh tế
sai lầm. Và dĩ nhiên TKV và tỉnh Bình Thuận sẽ phải bồi thường cho các nhà đầu
tư trong vùng, vì các dự án của họ bị sa lầy trong một thời gian dài.
Trong cuộc
phỏng vấn của Nam Nguyên thực hiện tối 21/2, Giáo sư Tiến sĩ Nguyễn Thế Hùng hiện
giảng dạy ở Trường Đại học Bách khoa Đà Nẵng nhận định:
“Nếu mình
can đảm dừng lại lúc này thì có thiệt hại nhưng ít, nếu tiếp tục thì gây thêm
thiệt hại càng lớn hơn cho đất nước. Tôi xếp hạng nguy hiểm bậc nhất là quốc
phòng, tiếp đến là ô nhiễm môi trường, còn thiệt hại kinh tế ở bậc sau cùng.
Thiệt hại quốc phòng thì ai cũng biết rồi, còn ô nhiễm môi trường thì có thể
nói con em chúng ta không thể nào cạnh tranh được với đời, với các nước khác nếu
bị ô nhiễm môi trường vào cuộc sống làm cho sức khỏe kém cỏi đi.”
Tất nhiên
lợi lộc vào túi cá nhân nên họ mới làm như thế, xin nói thẳng. Nếu như không lợi
lộc gì cho quốc gia dân tộc tại sao lại tiếp tục làm, nó phải có gì khuất tất
không tốt đẹp ở phía sau.
GSTS. Nguyễn Thế Hùng
Giáo sư
Tiến sĩ Nguyễn Thế Hùng giải thích, khai thác bauxite ở Tây nguyên đã và đang
phá hủy những nhân tố mặt đệm vì người ta bóc đi những hệ thực vật lâu năm. Điều
này không những ảnh hưởng trực tiếp vùng Tây nguyên mà cả vùng hạ lưu, vì ông
bà mình nói thủy mộc tương sinh, nghĩa là có những thảm thực vật mới giữ được mực
nước ngầm trong sạch đưa về hạ lưu. Làm bauxite lỗ như thế ngoài ra còn có những
cái lỗ chưa tính hết như ô nhiễm nguồn nước, Tây nguyên có độ cao 500m-700m so
với vùng đồng bằng, bauxite thấm vào nguồn nước dưới hạ lưu, những hồ bùn đỏ mà
vỡ ra nữa thì gây ra thảm họa không lường. Ngoài ra, đường xá phục vụ nhu cầu vận
chuyển của người dân nay dùng để chở bauxite thì không thể được. Khai thác
bauxite gây ra sự thiệt hại vô hình và hữu hình nhiều vô kể. Giáo sư Tiến sĩ
Nguyễn Thế Hùng nhấn mạnh:
“Tôi cho
rằng chỉ có những người điên mới làm như thế, những người bình thường không ai
làm như thế. Trong một xã hội mà quyền lực không bị khống chế như Việt Nam thì
rất là nguy hiểm. Người ta có thể làm một thứ mà nó không có lợi lộc gì hết cho
quốc gia dân tộc. Tất nhiên lợi lộc vào túi cá nhân nên họ mới làm như thế, xin
nói thẳng. Nếu như không lợi lộc gì cho quốc gia dân tộc tại sao lại tiếp tục
làm, nó phải có gì khuất tất không tốt đẹp ở phía sau.”
Người dân
nghĩ gì?
 |
| Trên công trường nhà máy Bauxit Nhân Cơ, Đăk Nông |
Trong một
bài khác đưa lên mạng cùng ngày 21/2, Thanh Niên Online cho là cần tính lại bài
toán bauxite. Tờ báo trích lời ông Nguyễn Thành Sơn, Giám đốc Ban Quản lý các dự
án than đồng bằng sông Hồng, theo đó giá thành alumin xuất xưởng tại Tân Rai nếu
đạt 100% công suất cũng phải xấp xỉ 375 USD/tấn, chủ yếu dành cho xuất khẩu
sang Trung Quốc và Malaysia. Nhưng do giá xuất khẩu theo đàm phán chỉ đạt 340
USD/tấn nên sẽ lỗ nặng, đó là chưa kể nhà máy Tân Rai dự kiến trọn năm 2013 chỉ
sản xuất 300.000 tấn alumin tức 50% công suất, sản xuất ít thường thường giá
thành sẽ cao hơn.
Người dân
bình thường nói gì về lời kêu gọi ngừng các dự án bauxite để tránh gây thêm thiệt
hại, thầy giáo Đỗ Việt Khoa ở Hà Nội phát biểu:
"Không
hiểu quan trí ở Việt Nam, trình độ nhận thức của cán bộ các cấp như thế nào,
hình như họ không có bằng cấp, trình độ chuyên môn để quản lý kinh tế, quản lý
tài nguyên và đặc biệt là họ thiếu một thứ là tính dân tộc. Tôi cho rằng những
kẻ tham gia việc này là những kẻ cơ hội phá hại đất nước. Nếu pháp luật có
nghiêm minh thì nên lôi cổ họ ra để xử lý.”
Không hiểu
quan trí ở Việt Nam, trình độ nhận thức của cán bộ các cấp như thế nào, hình
như họ không có bằng cấp, trình độ chuyên môn để quản lý kinh tế, quản lý tài
nguyên và đặc biệt là họ thiếu một thứ là tính dân tộc.
Thầy giáo Đỗ Việt Khoa
Thanh
Niên Online cùng ngày 21/2 trích lời bà Phạm Chi Lan, nguyên Phó chủ tịch Phòng
Thương mại và Công nghiệp Việt Nam nhận định rằng, trong bối cảnh kinh tế Việt
Nam hiện nay và thực lực của một tập đoàn nhà nước như Vinacomin (TKV) thì cách
tốt nhất là tạm dừng dự án khai thác bauxite Tân Rai Lâm Đồng.
Theo lời
bà Phạm Chi Lan, rõ ràng dự án bauxite Tân Rai không thể đem lại hiệu quả kinh
tế. Việc tạm dừng triển khai dự án cũng là cách hạn chế thiệt hại. Vì nếu tiếp
tục làm khả năng thiệt hại kinh tế sẽ lớn hơn rất nhiều. Bà Phạm Chi Lan cho rằng
Việt Nam sẽ trở lại việc khai thác bauxite khi thế hệ mai sau có khả năng quản
trị tốt hơn, cách thức tổ chức nền kinh tế tốt hơn hoặc thực lực nền kinh tế mạnh
hơn. Nhưng điều quan trọng hơn cả là việc tạm dừng khai thác bauxite để xem xét
lại đồng nghĩa với lòng tin được củng cố.
Theo dòng
thời sự:
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét