PHAN KHÔI (1887-1959)
I ● Sự chôn vùi Phan Khôi
Sau Nguyễn Văn Vĩnh, Phạm Quỳnh, Trần Trọng Kim, từ thập
niên 1930 Phan Khôi tiếp tục xây dựng nền móng mới cho Việt học, bằng phương
pháp độc đáo: phân tích, phê bình và phản biện, cổ võ phải viết lịch
sử cho đúng, kể cả các chi tiết nhỏ. Phải viết tiếng Việt cho đúng từng câu, từng
chữ, từng chữ cái, từng chấm, phẩy. Phải dùng từ Việt và từ Hán Việt cho thích
hợp. Phải hiểu Khổng học cho đúng. Sự tìm hiểu nguồn gốc ngôn ngữ và triết học
Tây phương đi từ Thánh Kinh. Nữ quyền bắt đầu với Võ Tắc Thiên. Phan Khôi luôn
luôn tìm đến nguồn cội để giải thích vấn đề. Là một nhà báo, nhưng không phải
nhà báo bình thường. Là một học giả, nhưng không phải học giả cổ điển chỉ biết
nghiên cứu. Phan Khôi là khuôn mặt học giả phản biện duy nhất của Việt
Nam trong thế kỷ XX. Nhưng sự nghiệp văn học của Phan Khôi bị chôn vùi trong gần
nửa thế kỷ[1].