BÀI THƠ CHÍ KHÍ CỦA CỐ TỔNG THỐNG VIỆT NAM CỘNG HÒA NGÔ ĐÌNH DIỆM

Cố Tổng Thống NGÔ ĐÌNH DIỆM

Cố Tổng thống Ngô Đình Diệm (tên thánh là Gioan Baotista) sinh ngày 3 tháng 1 năm 1901 tại làng Đại Phong – xã Phong Thủy – huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Thân phụ là đại thần Ngô Đình Khả, thân mẫu là Phạm Thị Thân. Cụ Ngô Đình Diệm là một trong những Nho sĩ nổi danh vào giai đoạn nửa đầu thế kỷ XX, được hấp thụ truyền thống Nho gia từ dòng tộc và từng theo học các trường dòng, rồi Quốc học Huế và được cấp học bổng du học Pháp nhưng từ chối để theo học trường Hậu bổ Hà Nội (tốt nghiệp năm 1921). Từ 1921 đến 1929, cụ Ngô Đình Diệm kinh qua các chức quan nhỏ tại Trung Kỳ, đến năm 1933 thì được Hoàng đế Bảo Đại bổ dụng làm Lại bộ Thượng thư – trở thành vị Thượng thư trẻ tuổi nhất trong lịch sử triều Nguyễn.

Thời kỳ trước và trong Đệ nhị Thế chiến, cụ Ngô Đình Diệm cùng các anh em thành lập Đại Việt Phục hưng Hội với chủ trương thiết lập nước Đại Việt quân chủ lập hiến, tự chủ tự cường. Sau khi Việt Minh thực hiện cuộc Cách mạng Tháng Tám (1945), từ đó đến 1953, anh em cụ Ngô Đình Diệm phải lưu lạc ngoại quốc (riêng anh cả Ngô Đình Khôi cùng con trai Ngô Đình Huân đã bị Việt Minh thủ tiêu từ trước). Năm 1954, cụ Ngô Đình Diệm về nước, cùng với các em trai là Ngô Đình Nhu, Ngô Đình Cẩn kiến lập Cần lao Nhân vị Cách mạng Đảng và đắc cử Tổng thống Việt Nam Cộng hòa ngày 23 tháng 10 năm 1955 trong một cuộc trưng cầu dân ý phế truất Quốc trưởng Bảo Đại của chính thể Quốc gia Việt Nam. Cụ Ngô Đình Diệm trở thành vị Tổng thống đầu tiên của nước Việt Nam, tại vị từ 1955 đến 1963 thì bị ám sát cùng bào đệ Ngô Đình Nhu. Đó cũng là thời điểm kết thúc nền Đệ nhất Cộng hòa. Bên cạnh đời hoạt động chính trị đầy sôi nổi, cụ Ngô Đình Diệm còn được biết đến vói tư cách tác giả một bài thơ chí khí được lưu truyền…

NỖI LÒNG 

Gươm đàn nửa gánh quẩy sang sông

                                  Hỏi bến : thuyền không, lái cũng không !

Xe muối nặng nề thân vó Ký

Đường mây rộng rãi tiếc chim Hồng

Vá trời lấp biển người đâu tá ?

Bán lợi mua danh chợ vẫn đông !

Lần lữa nắng mưa theo cuộc thế

Cắm sào đợi khách, thuở nào trong ?

Có những con người được cộng đồng hưởng ứng, nhưng lịch sử lại bỏ quên ; cũng có những con người không được cộng đồng nhắc nhớ, nhưng lịch sử nêu danh. Tuy rằng đời hoạt động chính trị của cụ để lại bao tán thành cũng như dị nghị, nhưng nội những gì cụ đã làm được cho đời sống miền Nam và nâng đỡ số phận hơn hai triệu đồng bào miền Bắc thì đáng được tôn vinh là danh nhân đất Việt !

Cờ hiệu “Tiết trực tâm hư” của cố Tổng thống Ngô Đình Diệm.

Add caption

Dưới chính thể Đệ nhất Cộng hòa, tất cả các khuôn dấu của chính quyền các cấp, kể cả khuôn dấu của Tổng thống đều có hình khóm trúc xum xuê. “Khóm trúc” (hoặc đoạn, khúc giữa hai mắt tre) là hình ảnh của tiết tháo “Tiết trực tâm hư”, có nghĩa là ngay thẳng, vì dân vì nước, không xiên xẹo ; tâm có nghĩa là lòng thì trống rỗng, không có gì riêng tư cho bản thân. “Tiết trực tâm hư” tượng trưng cho tấm lòng của người quân tử. Cụ Ngô Đình Diệm trị quốc theo cung cách của người quân tử nên lấy khóm trúc làm biểu tượng, làm lời nhắc nhở cho công chức.