Trong trên dưới 80
năm thực dân Pháp đô hộ nước ta đã bùng lên rất nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân
oanh liệt chống lại giặc ngoại xâm. Trong số này không thể không nhắc tới cuộc
khởi nghĩa Yên Thế kéo dài tới gần 30 năm dưới sự lãnh đạo tài tình và quả cảm
của Hoàng Hoa Thám, tức Đề Thám.
Khi cuộc khởi nghĩa
này bị coi là thất bại vào đầu năm 1913, nhà chí sĩ Phan Bội Châu trong bài
viết về Hoàng Hoa Thám đã buông những lời cảm khái: “Than ôi! Tội ác của kẻ thù
ngút trời, thế lực của kẻ thù gấp hàng trăm lần, thế mà ông Hoàng một mình đã
chống chọi được với chúng gần ba chục năm trời. Ông đã tập hợp và rèn luyện
những con người tầm thường thành một đội ngũ mạnh mẽ và ông đường đường là một
vị tướng quân tiếng tăm lừng lẫy. Ông thực xứng đáng là chân quốc nhân, xứng
đáng là chân tướng quân!”.